Pittig RTL-debat over klimaat, discriminatie en corona, maar zonder 'gamechanger'

De zes partijen zijn in het RTL-verkiezingsdebat een aantal keer stevig met elkaar in botsing gekomen. D66-leider Kaag viel uit naar PVV-leider Wilders over discriminatie en Zwarte Piet. GroenLinks-leider Klaver vond dat VVD-leider Rutte "niet eerlijk" was over kernenergie.

Ook zei CDA-leider Hoekstra dat hij Rutte "echt ongeloofwaardig" vond toen hij had gezegd dat ook de VVD vond dat de rijksten meer belasting moesten betalen. "U heeft het hardst gevochten voor de slechtste onderwerpen", aldus Hoekstra. Rutte was het er niet mee eens. "Het beleid hebben we met elkaar gedaan."

Voorrang gevaccineerden

Kaag kreeg in het debat geen enkele bijval met haar plan om gevaccineerden voorrang te geven bij het loslaten van de coronamaatregelen, zoals ze gisteren voorstelde. PVV-lijsttrekker Wilders en SP-lijsttrekker Marijnissen zijn tegen "voordeeltjes" voor gevaccineerden en "dwang of drang" naar burgers toe. Marijnissen zegt dat dat leidt tot een tweedeling in de samenleving, terwijl burgers niet de keus hebben om zich snel te laten vaccineren.

VVD-lijsttrekker Rutte is ook tegen, omdat het nog niet duidelijk is of mensen die zijn ingeënt niet toch het virus verspreiden. "Dus nu nog niet", zegt hij.

Naar het RTL-debat was met spanning uitgekeken, vooral bij politieke partijen. Zo'n eerste tv-debat kan voor een lijsttrekker een kans zijn om goed naar voren te komen en hiermee de partij in de lift te krijgen. Een gamechanger wordt dat genoemd.

Glashard

In dit RTL-debat probeerde vooral de GroenLinks-leider Rutte aan te vallen over het klimaat. Rutte vindt dat Klaver te veel klimaatmaatregelen wil invoeren en dat dit zorgt dat het draagvlak onder de bevolking afneemt. "U overtoept", concludeerde Rutte. De VVD'er denkt aan een kerncentrale in Groningen. Klaver vindt dat zowel Rutte als Hoekstra "glashard" liegt met hun pleidooi voor kernenergie als middel om de klimaatdoelstellingen te halen. Want de bouw van een kerncentrale duurt tientallen jaren.

Na het debat zei Hoekstra: "Ik denk dat de heer Klaver een beetje in de war was", en Rutte concludeerde dat de GroenLinks-leider "iets te kort door de bocht ging."

Kijk hier naar opvallende fragmenten in het RTL-debat:

Een speciale rol was weggelegd voor 'gewone' kiezers die een voor hen belangrijke vraag mochten voorleggen aan een lijsttrekker. Dat leverde scherpe discussies op.

Een game-ondernemer wilde van SP-leider Marijnissen weten of zij ook tegen zzp-contracten is voor ontwerpers en andere specialisten uit de game-sector. Marijnissen legde uit dat het haar gaat om zzp-ers die eigenlijk werknemer zijn, zoals maaltijdbezorgers en thuiszorgmedewerkers. De game-ondernemer was er niet gerust op. Hij hoopt dat de plannen om het aantal zzp-ers te verminderen het zijn onderneming niet lastiger gaan maken.

De eigenaresse van een couscousbar vroeg aan PVV-leider Wilders hoe zij het aan haar zoon, geboren en getogen in Nederland, moet uitleggen dat hij als tweederangsburger wordt weggezet. Wilders ontkende dat hij dat doet. Het gaat hem om de instroom van niet-westerse allochtonen, zei hij.

En een slachtoffer van de toeslagenaffaire maakte het VVD-lijsttrekker Rutte heel lastig. Hoe gaat hij het vertrouwen weer terugwinnen, vroeg zij hem. "U heeft mij in de steek gelaten."

Kijk hier de fragmenten terug:

Bij de stelling dat er in het volgende kabinet tenminste tien procent bewindspersonen van kleur of niet-westerse achtergrond moesten zijn, zei de PVV-leider Wilders dat in zijn kabinet Zwarte Piet wel minister van Cultuur mocht worden. Dat schoot Kaag in het verkeerde keelgat. "U voert bewust een discriminerende politiek. U schept er plezier in om mensen te kwetsen. Nu komt u weer met die zielige zwarte Piet." Wilders reageerde even fel terug. "Ik ben dat gedoe met die discriminatie helemaal zat."

Alle zes partijen zijn er wel voor om de hoogste inkomens in Nederland meer belasting te laten betalen.

Geen 'gamechanger'

NOS-verslaggever Ron Fresen vond het een boeiend debat, waarbij geen van de lijsttrekkers grote fouten hebben gemaakt. "Met name de nieuwkomers Kaag en Marijnissen waren heel rolvast".

Het was een onderhoudend debat, constateert Fresen. "Maar een gamechanger zat er niet in."