Crisis in aartsbisdom Keulen: katholieken schrijven zich uit om misbruikonderzoek

• Liedeke Morssinkhof

  redacteur Binnenland

Het rommelt in het aartsbisdom Keulen, met een kleine twee miljoen katholieken het grootste bisdom van Duitsland. Aanleiding is de manier waarop de aartsbisschop van Keulen, kardinaal Rainer Maria Woelki, omgaat met een onderzoek naar seksueel misbruik.

Eind 2018 vroeg kardinaal Woelki een advocatenkantoor uit München om te onderzoeken hoe er in zijn bisdom met gevallen van seksueel misbruik is omgegaan. Toen dat rapport afgelopen najaar klaar was, wilde het aartsbisdom het niet publiceren: er zouden fouten gemaakt zijn in het onderzoek.

Wel gaf het aartsbisdom meteen opdracht voor een nieuw onderzoek, door een andere partij. De uitkomsten daarvan worden verwacht op 18 maart, maar duidelijk is al dat het zou gaan om zeker driehonderd slachtoffers, en meer dan tweehonderd verdachten.

Server loopt vast

Deze gang van zaken is zowel bij priesters als bij parochianen in het verkeerde keelgat geschoten. Juist als het gaat om seksueel misbruik moet de katholieke kerk zo transparant mogelijk zijn, vinden zij. Wie met een verwijzing naar onderzoeksfouten stukken uit de publiciteit houdt laadt het vermoeden op zich zaken te willen verdoezelen.

Meerdere priesters hebben open brieven geschreven om dit punt te maken. Katholieken laten zich ondertussen massaal uitschrijven. In Duitsland moet dat onder meer via de rechtbank.

Toen de rechtbank in Keulen afgelopen vrijdag de tijdstippen voor nieuwe online afspraken voor zo'n uitschrijving op de website zette, liep prompt de server vast: zo'n 5000 mensen tegelijkertijd wilden een afspraak. Ook in andere Duitse bisdommen laten katholieken zich meer uitschrijven dan normaal.

In een videoboodschap die kardinaal Woelki heeft opgenomen voor de vastentijd gaat hij uitgebreid in op de ontstane situatie. "Er lopen diepe scheuren door het bisdom", zegt hij. "En het gebrek aan vertrouwen is enorm. Ik heb fouten gemaakt, zowel wat betreft het onderzoek als in het crisismanagement."

Tegelijk benadrukt hij waarom dat tweede rapport volgens hem zo belangrijk is: "Om op de juiste manier om te gaan met gevallen van seksueel misbruik in ons bisdom, heb ik feiten nodig die kloppen." Wel belooft hij dat op de dag dat het tweede rapport verschijnt, het eerste ook ingezien kan worden.

De voorzitter van de Duitse Bisschoppenconferentie, bisschop Georg Bätzing, noemt de gang van zaken in Keulen 'rampzalig'. Samen met zijn collega-bisschoppen neemt Bätzing deze week deel aan de halfjaarlijkse vergadering van de bisschoppenconferentie, en ook 'Keulen' staat op de agenda.

"Ik kan daar niet ingrijpen", zegt Bätzing. "Ik kan alleen met kardinaal Woelki praten. Hij weet dat ik vind dat hij het eerste rapport wél al openbaar had moeten maken. Woelki beslist echter anders, en ik denk dat er daarmee voor dit moment niets anders opzit dan te wachten tot 18 maart."