'Mensen hebben er genoeg van', Russen massaal de straat op

• Iris de Graaf

  Correspondent Rusland

Het zijn de grootste protesten in Rusland sinds jaren. En niet alleen in Moskou of St. Petersburg, maar ook ver daarbuiten. Voor het tweede weekend op rij gingen vandaag tienduizenden mensen door het hele land de straat op. Ze eisten onder meer de vrijlating van oppositieleider Aleksej Navalny.

Ook in steden waar normaal gesproken vrijwel nooit gedemonstreerd wordt, zoals in Nizjni Novgorod. Een stad zo'n 450 kilometer ten oosten van Moskou. Hier zijn het niet alleen jongeren, maar ook oudere mensen die de straat opgaan ondanks het risico hun baan te verliezen, klappen te krijgen van de politie, of voor langere tijd in de gevangenis te belanden. En dat risico nemen ze niet alleen voor Navalny. De meeste mensen hebben andere zorgen.

"Ik krijg een pensioen van 11.000 roebel", vertelt Sergej (65). Dat is omgerekend een bedrag van 150 euro per maand. "Precies genoeg om mijn 3 katten te eten te geven", verzucht hij. Voor hem is dat de belangrijkste reden om vandaag naar de Bolsjaja Pokrovskajastraat te komen, één van de oudste en belangrijkste straten in het centrum van Nizjni Novgorod.

"Alexej Navalny interesseert ons niet", stelt Sergej. "We zijn alleen geïnteresseerd in de vragen die Navalny stelt over corruptie. Laat de macht daarboven die vragen beantwoorden en er iets aan doen."

De wijdverspreide onvrede over corruptie, de economische malaise en het onvermogen of de onwil van de autoriteiten om daar iets aan te veranderen wordt breder gedragen dan de steun voor Navalny. "Ik steun het protest, maar niet Navalny", klonk het vandaag vaak.

Ook Oeljana (25) kwam naar de demonstratie, maar bekeek het geheel veilig vanuit een koffietentje. "Ik vind het best spannend, daarom blijf ik liever aan de zijlijn staan. Zelf is ze niet uitgesproken voor Navalny of tegen Poetin, maar vooral tegen onrecht, zegt ze. "Mijn hart gaat uit naar mijn land en naar de mensen die vechten voor een betere toekomst". Oeljana denkt dat veel mensen hun leven niet willen riskeren voor echte verandering. Dat wil ze zelf ook niet. Maar ze hoopt wel dat er dingen gaan veranderen.

Enorme politiemacht

Net als in Moskou was ook in Niznji een enorme politiemacht op de been, waaronder de oproerpolitie. Hoewel er geen politieknuppels of traangas werd ingezet, zoals wel het geval was in Moskou en St. Petersburg, verdwenen er toch bijna 100 mensen in de arrestantenwagens. Volgens waarnemers van de Open-Democratie-groep, werden verspreid over heel Rusland bijna 5000 mensen gearresteerd. Dat zijn er meer dan vorig weekend.

20 strafzaken

Naar aanleiding van de protesten vorige week lanceerde de politie meer dan 20 strafzaken tegen personen die in nauw contact staan met Navalny. Ze worden ervan beschuldigd te hebben opgeroepen tot massale rellen, geweld tegen de politie, het blokkeren van wegen en het overtreden van de corona-gerelateerde regels. Ook hebben verschillende topmedewerkers van het Navalny-team huisarrest gekregen.

Ook de lokale leider van Navalnys team in Nizjni Novgorod, Roman Tregoebov werd afgelopen vrijdag opgepakt. Hij waarschuwde dit weekend via een videoboodschap dat mensen toch vooral niet de straat op moesten gaan. Volgens zijn advocaat, Aleksandr Karavajev, werd de video opgenomen nadat Tregoebov onder zware psychologische druk was gezet. "Een klassieke tactiek die hier altijd goed werkt."

Toch leek het erop dat de meeste mensen in Nizjni Novgorod niet hebben geluisterd naar zijn waarschuwing. "Mensen hebben er genoeg van, ze eisen verandering", aldus Oeljana. Maar of deze protesten ook echt iets gaan veranderen in Rusland is nog maar de vraag.

Simeon (21) (links op de foto) ziet dat in elk geval somber in. "Het heeft allemaal geen zin, zolang niet de hele bevolking de straat op gaat." Hij besloot samen met een vriend naar buiten te gaan toen de oproerpolitie demonstranten begon af te voeren.

Hij snapt wel waarom mensen Navalny steunen. "Als hij al zo makkelijk wordt gearresteerd, wat kan er dan met gewone mensen gebeuren?" Toch demonstreert hij zelf niet. "De meeste mensen zijn toch nog steeds bang. We hebben veel te verliezen."