Eerste mensen die geen keuze maakten nu geregistreerd als donor

Vanaf deze week zijn de eerste Nederlanders die geen donorkeuze hebben gemaakt in principe orgaandonor. Dat wil zeggen: ze zijn in het donorregister opgenomen met 'geen bezwaar tegen orgaandonatie'.

Sinds 1 juli is de donorwet aangepast. Volgens die wet moeten alle volwassenen in Nederland een keuze maken over wat er met hun organen en weefsel gebeurt na hun dood.

Wie dat nog niet heeft gedaan, ontvangt eerst twee herinneringsbrieven. Als je zes weken na het ontvangen van de tweede brief je keuze nog niet hebt doorgegeven, dan wordt ervan uitgegaan dat je na je overlijden donor wilt zijn. Je ontvangt daarvan een bevestiging. Je kunt de registratie nog wel op ieder moment wijzigen.

Het registreren van mensen die niets van zich hebben laten horen verloopt stapsgewijs. Tot nu toe gaat het enkel nog om mensen in de regio Amsterdam en Hilversum. De komende maanden komen daar wekelijks 250.000 tot 300.000 mensen bij. Het is de bedoeling dat deze zomer alle Nederlanders in het donorregister staan.

Tot nu toe hebben negen miljoen mensen hun keuze vastgelegd in het donorregister. 48 procent geeft aan donor te willen zijn, 39 procent wil dat niet. 13 procent laat de keuze over aan nabestaanden, blijkt uit cijfers van het ministerie van Volksgezondheid.

'Heb je een voorkeur? Geef die dan door'

Volgens Hanneke Hagenaars, transplantatiecoördinator bij het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, is het niet per se goed nieuws dat er nu mensen in het donorregister staan die niet gereageerd hebben op brieven. Dat vertelt ze in het NOS Radio 1 Journaal: "Als zo iemand overlijdt, en een arts stelt vast dat hij of zij geschikt is voor donatie, dan moet de arts eerst in gesprek met de nabestaanden. Om te vertellen: deze persoon staat geregistreerd met 'geen bezwaar'. Alleen als nabestaanden dan aannemelijk kunnen maken dat donatie echt niet de wens van de overledene was, kan de arts beslissen om de donatie niet te laten doorgaan."

Dat kost onnodig veel tijd en moeite, zegt Hagenaars. "Het is gedoe, want de term 'aannemelijk' is niet goed gedefinieerd." Met andere woorden: de druk ligt dan bij de arts om een lastige afweging te maken: volg je de wens van de nabestaanden of niet?

Het ministerie van Volksgezondheid en de Nederlandse Transplantatiestichting benadrukken dat het om heel zwaarwegende redenen moet gaan wil een arts bij 'geen bezwaar' besluiten om toch niet over te gaan tot orgaandonatie. In de praktijk zullen deze zwaarwegende redenen naar verwachting zeer zelden voorkomen.

Hagenaars: "Het is veel beter om je voorkeur door te geven, wat die ook is. Als je weet wat je wilt, vul dat in. En laat de beslissing anders over aan je nabestaanden."

Gaat deze nieuwe vorm van donorregistratie uiteindelijk meer donoren opleveren? "Ik hoop het wel", zegt Hagenaars, "maar het is nu nog moeilijk te zeggen. We zullen moeten afwachten wat deze campagne oplevert."