Europese plannen voor online platforms: meer openheid, strenger op inhoud
Grote platforms zoals Facebook en YouTube moeten gebruikers veel meer invloed geven op wat ze te zien krijgen. Dat staat in plannen die de Europese Commissie vanmiddag presenteert, maar die al in handen zijn van verschillende media waaronder de NOS.
Online platforms spelen een steeds belangrijkere rol in onze democratie, zegt de Commissie, maar ze zijn nog nauwelijks onderworpen aan Europese wetgeving.
Meer openheid
Nu tasten gebruikers bijvoorbeeld nog grotendeels in het duister over waarom ze bepaalde berichten bovenaan hun tijdlijn te zien krijgen. Andere berichten zien gebruikers pas veel later of zelfs helemaal niet. Platforms bepalen dit via algoritmes, maar hoeven geen openheid te geven over hoe die algoritmes werken.
Dat moet veranderen, vindt de Europese Commissie. Facebook en YouTube moeten aan gebruikers duidelijk maken waarom bepaalde artikelen of video's aangeraden worden.
Verder moeten gebruikers de mogelijkheid krijgen dit aan te passen. Daarbij moet in ieder geval de optie zitten dat platforms geen aanbevelingen meer doen op basis van een profiel. Gebruikers moeten zo hun privacy beter kunnen beschermen.
Illegale filmpjes
De regels gaan gelden voor "zeer grote platforms", zoals de Europese Commissie ze noemt. Dat zijn sites met meer dan 45 miljoen gebruikers binnen de EU. Vrijwel alle bekende sociale media, zoals Instagram, Facebook, YouTube en TikTok vallen daaronder.
Bedrijven moeten ook beter gaan volgen welke inhoud hun gebruikers online zetten. Bij bijvoorbeeld illegale filmpjes die oproepen tot geweld of kinderporno, moeten gebruikers de mogelijkheid krijgen om de platforms daarvoor te waarschuwen.
Vervolgens moeten dergelijke video's zo snel mogelijk offline worden gehaald. Meldingen van organisaties die strijden tegen dit soort illegale inhoud zouden voorrang moeten krijgen. Zij krijgen een status als 'vertrouwde melder'.
Wordt een gebruiker keer op keer betrapt op het posten van illegale inhoud, dan volgt op z'n minst een schorsing. Iemand kan ook helemaal van het platform worden verwijderd. Gebruikers moeten wel altijd de mogelijkheid hebben om tegen dit soort beslissingen in beroep te gaan.
Tijdelijke crisismodus tegen nepnieuws
Eén van de opvallendste passages in het voorstel gaat over noodsituaties zoals rampen, terroristische aanslagen of pandemieën. Volgens de Europese Commissie wordt in deze situaties vaak nepnieuws verspreid. Daarom wil de Commissie dat de platforms op zulke momenten overgaan in een tijdelijke crisismodus, zodat nepnieuws minder makkelijk kan worden verspreid.
De plannen worden vanmiddag gepresenteerd, samen met andere Europese wetgeving die duidelijk moet maken hoe groot digitale bedrijven als Facebook en Google mogen worden en wat Brussel kan doen tegen marktdominantie van dit soort bedrijven.
Daarna moeten de plannen nog besproken en goedgekeurd worden door het Europees Parlement en de Europese landen. Dat zal zeker nog jaren duren.
