Duitse en Noorse energiereuzen doen mee aan 'waterstofeconomie' Groningen

• Rob Koster

  Economieverslaggever

Het Duitse energieconcern RWE en het Noorse Equinor sluiten zich aan bij de plannen voor grootschalige waterstofproductie in Groningen. Het project NortH2 van Shell, Gasunie en Groningen Seaports moet van de provincie na het aardgastijdperk het hart van de Europese waterstofeconomie maken. Het project kan volgens onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen 5000 tot 12.000 banen opleveren.

Nieuwe windparken boven de Waddeneilanden moeten stroom leveren voor de productie van groene waterstof in een nieuwe fabriek in de Eemshaven. Die waterstof kan opgeslagen worden in Groningse zoutmijnen en via de bestaande 'dikke buizen' van de Gasunie naar industriegebieden in Amsterdam, Rotterdam, Zeeland en Limburg worden getransporteerd. Deze gasverbindingen lopen ook de grens over richting Hamburg, het Ruhrgebied en België.

Waterstof wordt door de energiebedrijven gezien als het 'toekomstige aardgas' voor industriële en chemische processen die temperaturen nodig hebben die niet met elektriciteit bereikt kunnen worden.

Waterstof is pas groen en duurzaam als er genoeg duurzaam opgewekte elektriciteit beschikbaar is. Dat is voorlopig nog niet het geval en waterstof is duur om te maken. Bovendien lekt er bij het omzetten van elektriciteit naar waterstof relatief veel energie weg. Toch heeft waterstof volgens steeds meer bedrijven en overheden in Europa de toekomst.

NOS op 3 legde eerder in deze video uit wát waterstof nou precies is, en hoe het gebruikt kan worden:

Hoewel minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat een warm pleitbezorger is van waterstof, worstelt het kabinet met de manier waarop de productie ervan gestimuleerd moet worden. Om klaar te zijn voor de toekomst moet er begonnen worden met het opschalen van de productie door grotere fabrieken te bouwen, maar de huidige subsidieregelingen zijn daar niet op ingericht.

Geen grote besluiten

Minister Wiebes ziet wel mogelijkheden voor plannen zoals NorthH2, liet hij afgelopen vrijdag weten in een brief aan de Tweede Kamer. Ook ziet hij redenen om de bouw van waterstoffabrieken financieel te ondersteunen. Het kabinet denkt ook dat er meer windparken op zee gebouwd moeten worden om de klimaatdoelen te halen. Toch neemt het huidige kabinet, dat nog tot maart volledig in functie is, geen grote besluiten meer over uitbreiding van wind op zee en waterstof.

Er wordt wel van alles onderzocht en voorbereid zodat een volgend kabinet na de verkiezingen knopen kan doorhakken. Zo moeten er snel nieuwe gebieden aangewezen worden voor extra windparken op zee. Netbeheerder Tennet moet voorbereidingen treffen om deze parken op tijd aan te kunnen sluiten op het hoogspanningsnet. Verder komt er onderzoek naar de toekomstige productie van waterstof op zee.

De bij NortH2 betrokken bedrijven willen in de toekomst de waterstofproductie offshore brengen. Naarmate de windparken verder op zee gebouwd worden, nemen de kosten van de gelijkstroomverbindingen namelijk exponentieel toe. Het wordt dan waarschijnlijk goedkoper om speciale fabrieken te bouwen op kunstmatige eilanden of op grote platforms, dan op het vasteland. Bestaande gasleidingen op zee kunnen dan gebruikt worden om de waterstof aan land te brengen.

Het gaat bij NortH2 om plannen, definitieve investeringsbesluiten moeten nog genomen worden. De deelname van RWE en Equinor brengt de realisatie van NortH2 wel dichterbij, denken betrokkenen. RWE werkt al aan tal van waterstofprojecten in Duitsland, waaronder de bouw van de grootste waterstoffabriek tot nu toe in het Duitse Lingen. De Duitse overheid investeert 9 miljard euro in de uitbreiding van de productie van waterstof.

Equinor, het voormalige Noorse Statoil, is bezig met een grote verduurzamingsslag. Het start binnenkort met de bouw van het allergrootste windmolenpark ter wereld op de Doggersbank voor het Verenigd Koninkrijk. Zowel Equinor als RWE zijn al actief in de Eemshaven.

Waterstofeconomie

In Groningen hopen ze dat een volgend kabinet tijdens de kabinetsformatie de plannen overneemt en dat er geld uit Europa en het Nederlandse Groeifonds komt. Een nieuw kabinet moet volgens betrokken bedrijven verder zorgen voor een gecombineerde aanbesteding van windparken op zee en waterstoffabrieken.

Ook tal van kleinere bedrijven in het Noorden hebben gezamenlijk voor 9 miljard euro aan investeringsplannen gepresenteerd. Het onderwijs in Groningen, zowel op mbo, hbo als universitair niveau sorteert al voor met opleidingen die studenten voorbereiden op de nieuwe waterstofeconomie.