Giscard d'Estaing moderniseerde Frankrijk en streed voor Europese samenwerking

Valéry Giscard d'Estaing voerde belangrijke moderniseringen door in het Frankrijk van de jaren 70 en begin 80, maar ook voor Europa was hij belangrijk. Als president leverde hij een belangrijke bijdrage aan het versterken van de Europese Unie, en ook daarna bleef hij politiek actief. Vandaag werd bekend dat de oud-president is overleden.

De politieke carrière van Giscard d'Estaing begon toen hij op zijn dertigste als parlementslid werd gekozen. Hij was een jonge, veelbelovende technocraat en er volgden verschillende posten in verschillende kabinetten. Zo was hij in de jaren 60 twee keer minister van Financiën, onder de presidenten De Gaulle en Pompidou. In 1966 begon hij een eigen partij, die de samenwerking zocht met de Gaullisten. In 1974 won hij de strijd om het presidentschap van de sociaal-democraat François Mitterrand.

Giscard was een gematigd politicus met liberale denkbeelden. Tijdens zijn presidentschap kwamen er onder meer nieuwe wetten voor echtscheiding, abortus en geboortebeperking.

Hij werkte ook aan economische modernisering, zoals de aanleg van het TGV-net en kernenergie als alternatief voor fossiele brandstoffen. Nog altijd is Frankrijk voor een groot deel afhankelijk van kerncentrales. Uit zijn tijd dateert ook het informatiesysteem Minitel, dat een voorloper was van internet.

Dictator

In 1975 nam Giscard het initiatief voor de overleggroep G6, die inmiddels is uitgegroeid tot de G8. Kritiek was er op zijn relatie met Bokassa, de leider van de Centraal Afrikaanse Republiek (CAR). Hij was bevriend met de dictator. Later distantieerde Giscard zich van hem. Maar toen Bokassa het veld moest ruimen bood Giscard hem asiel aan in Frankrijk. Giscard zou persoonlijk geprofiteerd hebben van illegale diamantenhandel in de CAR.

In de politiek had hij niet alleen linkse tegenstanders. Hij vocht een verbeten strijd uit met geestverwant Jacques Chirac, die vastbesloten was om ooit president te worden. De twee zaten geregeld in elkaars vaarwater. Toen Giscard in 1981 opnieuw gekozen wilde worden, wierp ook Chirac zich in de strijd. Ze werden allebei verslagen door de socialist Mitterrand en Giscard heeft Chirac altijd verweten dat hij verantwoordelijk was voor zijn verlies.

Na zijn verkiezingsnederlaag in 1981 werd Giscard d'Estaing wijnboer, maar hij bleef ook politiek actief. In 1986 hoopte hij premier te kunnen worden, maar die functie ging naar Chirac. Ook later leek hij nog in de race voor een hoge functie, maar hij moest het afleggen tegen jongere politici. Giscard was, als afstammeling van hoge adel en met een stamboom die teruggaat tot het Franse hof, niet echt een man van het volk. Dat zat hem in de strijd met zijn linkse en rechtse concurrenten vaak in de weg.

Bezet gebied

Ook op Europees gebied bleef Giscard actief. Zo was hij voorzitter van de Conventie voor de Toekomst van de Europese Unie, die in 2004 een Europese grondwet opstelde. Die grondwet werd ondertekend door de regeringen van de lidstaten, maar in referenda in Nederland en in zijn eigen Frankrijk weggestemd. Daarvoor in de plaats kwam later het verdrag van Lissabon.

Europese integratie heeft in het leven van de oud-president altijd een belangrijke rol gespeeld. Giscard werd op 2 februari 1926 geboren in het Duitse Koblenz in het Rijnland. Dat gebied werd in de jaren 20 door Frankrijk bezet gehouden als genoegdoening voor de verliezen uit de Eerste Wereldoorlog. Hij voelde daardoor persoonlijk het belang van internationale samenwerking.

Langstlevend

In 2003 kreeg hij de prestigieuze Karelsprijs van de stad Aken voor zijn bijdrage aan de Europese eenwording en werd hij toegelaten tot het prestigieuze taalinstituut Académie française. Sinds 21 januari 2017 was hij de langstlevende oud-president van Frankrijk.

In Frankrijk werd in mei 2020 een onderzoek naar hem ingesteld vanwege seksueel misbruik. De Duitse journaliste Ann-Kathrin Stracke beschuldigde de 94-jarige Giscard d'Estaing ervan dat hij haar eind 2018 betastte na een interview. Hij zou herhaaldelijk haar billen hebben aangeraakt. De oud-president noemde de beschuldiging "grotesk".