Het is rustig in de teststraat, waarom wordt die capaciteit niet gebruikt?
XL-testlocaties, extra labs, en sneltesten. De mogelijkheden om je via de GGD te laten testen op het coronavirus zijn de afgelopen tijd vergroot. Resultaat: de testcapaciteit is nu veel groter dan de vraag. Er kunnen op dit moment honderdduizenden tests per week meer uitgevoerd worden dan nu gebeurt.
Hoe zit het met die capaciteit? De jongste cijfers: van 16 november tot en met 22 november voerden de GGD's 251.458 testen uit. Er is volgens de GGD op dit moment een capaciteit van 67.000 per dag, zo'n 469.000 per week dus. Iedere week schaalt de GGD op. Kortom: er hadden die week zo'n 200.000 testen meer uitgevoerd kunnen worden.
"Er is veel meer capaciteit dan dat er afgenomen wordt. Er staan mensen en locaties klaar om veel meer aan te kunnen," bevestigt Sonja Kloppenburg namens de GGD. De testcapaciteit moet de komende tijd alleen maar groter worden, 100.000 tests per dag is voor het eind van het jaar het doel. "We verwachten een griepgolf, daar zijn we nu op voorbereid. Bovendien: het bestrijden van het virus is ons doel, niet capaciteit. Dat is geen doel op zich."
Waarom wordt er niet meer getest?
Wie in aanmerking komt voor een GGD-test, is uiteindelijk aan het kabinet. Dat heeft al besloten dat er meer mensen zich mogen laten testen via de GGD. Op dit moment kan alleen iedereen met klachten die op corona wijzen zich (gratis) laten testen bij de GGD. Vanaf komende dinsdag, 1 december, verandert dit.
"We hebben nu voldoende capaciteit om het testbeleid te verruimen", aldus een woordvoerder van het ministerie. "Dat doen we stapsgewijs en risicogericht. Dat begint op 1 december met het testen van mensen die een melding krijgen via de CoronaMelder of die uit het bron- en contactonderzoek naar voren komen, zodat zij eerder uit quarantaine kunnen. Per half januari willen we inkomende reizigers gaan testen op dag 5 na aankomst. Ook starten we in die maand met experimenten voor het invoeren van grootschalig testen. Eerst in een tweetal gemeenten en daarna regionaal", aldus een woordvoerder van het ministerie.
Het ministerie wil met de kennis uit die experimenten bekijken hoe er landelijk risicogericht en frequent grote groepen getest kunnen worden. "Per maart zou het dan mogelijk moeten worden om grote groepen mensen risicogericht en frequent zonder klachten te laten testen."
Wat verklaart de overcapaciteit?
De vraag waarom er overcapaciteit is, is een lastige, zegt UMCG-viroloog Bert Niesters, die ook betrokken is geweest bij het opzetten van XL-teststraten. "Komt dit omdat mensen geen klachten hebben en zich dus niet laten testen? Of zijn mensen simpelweg coronamoe?"
Alma Tostmann, epidemioloog in het Radboudumc, ziet dit niet als een probleem. "Het is maar net hoe je het bekijkt: het betekent juist dat er voldoende ruimte is om iedereen met klachten te testen."
Wel weet Niesters zeker dat het vanuit wetenschappelijk oogpunt "heel erg zonde is" dat de capaciteit niet benut wordt. Niesters: "Waarom zou je deze tests niet inzetten op scholen? Dan vind je meer positieven. Of ga jongeren testen: houd een proef in bijvoorbeeld Rotterdam waar je 10.000 studenten laat testen. Dat leert ons ontzettend veel over het virus, en ook over jongeren die geen klachten hebben en mogelijk toch het virus verspreiden. De zogeheten asymptomatische besmettingen."
"Zeker omtrent besmettingen op scholen, hebben we nog veel onbeantwoorde vragen", zegt Alma Tostmann. "Daar zou meer testen ook meer informatie kunnen geven, maar dat moet je onderzoeksmatig grondig opzetten."
Ze is geen voorstander van "in het wilde weg gaan testen", omdat de betrouwbaarheid van de resultaten dan afneemt. "Bovendien zijn de tests niet gratis. Het kost ongeveer 100 euro per test."
Wat adviseert het OMT?
Het Outbreak Management Team denkt dat het grootschalig testen van mensen zonder klachten een "toegevoegde waarde" kan zijn, liet het deze week aan het kabinet weten. Het gaat dan voor het OMT om twee specifieke punten: het grootschalig testen van mensen zonder klachten helpen om inzicht en controle te krijgen op de verspreiding. En daarnaast denkt het OMT dat het de verspreiding van het virus kan tegengaan bij specifieke bijeenkomsten, zoals grote evenementen. Hierbij gaat het om een eenmalige test direct voorafgaand aan het evenement. Binnenkort komt het OMT met aparte notitie over het grootschalig testen.
Zou massaal testen uitkomst bieden voor Kerst?
Het ministerie van Volksgezondheid zegt dat het testbeleid niet zodanig verruimd gaat worden dat iedereen die dat wil zich vlak voor Kerst nog kan laten testen. "Een test is altijd een momentopname. Testen zonder klachten geeft altijd een kans op vals negatieve uitslagen en daarmee een risico op verspreiding", aldus een woordvoerder.
