Na een korte pauze vol interlands rolde afgelopen dagen de bal weer in de eredivisie. En niet alleen dat, er werd net als in de vorige speelrondes wederom vaak gewisseld.
Liefst 61 spelers kwamen afgelopen weekeinde nieuw in het veld. Ajax en Heracles spanden in de Johan Cruijff Arena de kroon. Trainers Erik ten Hag en Frank Wormuth haalden ieder vijf man uit hun luxe stadionstoeltjes.
Regelmatig wisselen hoort erbij dit seizoen. Sinds de start van de competitie, half september, mogen clubs vijf wissels gebruiken. De KNVB verruimde de keuzemogelijkheden voor coaches, zodat voetballers niet onnodig veel belast hoeven te worden in een druk seizoen.
Vijf keer
Voor de nationale bond, die hierbij het advies van de internationale voetbalspelregelcommissie IFAB volgde, was het invoeren van de versoepeling een logische keuze. Zeker met het oog op de relatief korte voorbereiding en de aanwezigheid van het coronavirus.
Inmiddels hebben de meeste competities vijf wissels. Ook in de lagere Engelse profcompetities kan er sinds vorige week vijf keer een speler van het veld worden gehaald. In de Premier League daarentegen houdt men (net als in België) nog vast aan drie wissels, al is de verwachting dat dit op korte termijn wordt aangepast.
"Natuurlijk scheelt het of je drie spelers rust geeft of dat kan doen bij vijf spelers", zegt Vincent Gouttebarge, chef-arts van voetbalvakbond FIFPro. Volgens hem zijn de extra wissels een 'stukje in de puzzel' om spelers zo min mogelijk te belasten in coronatijd.
"Competities zijn later begonnen, kennen nauwelijks pauzes en moeten op tijd weer afronden vanwege het EK. Bovendien zijn spelers kwetsbaarder voor blessures, omdat ze zich minder lang konden voorbereiden op dit seizoen." Zo raakten er bij Ajax-Heracles, toen beide ploegen al vijf keer hadden gewisseld, nog twee spelers geblesseerd.
Hard bewijs dat meer wissels leiden tot minder blessures is er dan ook niet. Wel is het aannemelijk, vindt Gouttebarge. "Die verruiming naar vijf wissels is nieuw. Harde data zijn er nog niet", zegt de medicus. "Wel lopen er nu studies waardoor we volgend jaar meer kunnen zeggen over de effecten."
Extra wisselen is populair
Terug naar de eredivisie. Naar de coaches om precies te zijn. In hoeverre maken zij gebruik van de nieuwe spelregel?
Uit een inventarisatie van de NOS blijkt het extra wisselen populair te zijn. Iedere trainer maakt er dit seizoen gebruik van. In zestig procent van de wedstrijden wordt er vier of vijf keer gewisseld.
Swipe door onderstaande graphic voor meer informatie over de wisselwoede in de eredivisie.
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
- NOS
Koplopers in de wisselwoede in de eredivisie zijn Ron Jans (FC Twente) en Erik ten Hag (Ajax). Vaste prik iedere speelronde: Jans en Ten Hag wisselen vier tot vijf keer, iets wat geen trainer hen nadoet.
Dat Ajax veel wisselt, is gezien de breedte en sterkte van de selectie niet verwonderlijk. Zeker niet als je daarbij optelt dat Ajax doordeweeks met krachten moet smijten in de Champions League.
"Je moet voorzichtig zijn met de belastbaarheid van je spelers", zegt Jans over zijn wisselbeleid in dagblad Trouw. Niet voor niets haalde FC Twente, waar afgelopen zomer nog een volledig team bijeen werd gesprokkeld, met name jonge spelers als Jayden Oosterwolde, Jesse Bosch, Godfried Roemeratoe en het aanvalstrio (Queensy Menig, Václav Cerny, Danilo) vaak naar de kant.
"De vraag is of je een goede speler die vermoeid is na zeventig minuten laat staan, of dat je toch kiest voor een frisse speler met minder kwaliteit", zegt een medewerker van een topclub uit het linkerrijtje die niet bij naam genoemd wil worden. Volgens hem is het wisselen een onderwerp dat leeft onder trainers en staf.
"Natuurlijk zijn er altijd belemmeringen waardoor je minder kunt wisselen. Denk aan blessures en besmettingen. Maar soms zie je ook dat trainers blijven vasthouden aan de gedachte dat er kwaliteit op het veld moet staan. Ook al zitten er fittere spelers op de bank."
Wie het wisselbeleid per eredivisieclub bekijkt, ziet nogal wat verschillen in benadering. Neem staartclubs ADO Den Haag, RKC, FC Emmen en Fortuna Sittard. Per duel wisselen ze in Waalwijk en Den Haag gemiddeld 4,4 keer, terwijl Fortuna (3 keer) en het FC Emmen van trainer Dick Lukkien (2,5 keer) spaarzaam omgaan met het inbrengen van verse krachten.
Eenzelfde patroon tekent zich af bij clubs in de top. Zo wisselt Ajax vrijwel altijd vier tot vijf keer (4,66 gemiddeld) en doet PSV het net wat rustiger aan (3,77). Onder Dick Advocaat (3,33) is bij Feyenoord nog niet maximaal gewisseld, terwijl AZ-coach Arne Slot (2,63) liefst twee wisselspelers per duel minder gebruikt dan zijn collega uit Amsterdam.
Gaan clubs die nu veel wisselen later dit seizoen profiteren van de extra minuten rust?
"De tijd zal het leren", zegt sportmedicus Gouttebarge. "Wel denk ik dat we tegen het eind van de competitie, met het EK in zicht, nog meer wissels gaan zien. Vermoeidheid gaat dan de doorslag geven. Zeker met zo'n zwaar seizoen in de benen."
