Rotterdams huzarenstukje: 60 jaar geleden begon aanleg eerste metro in Nederland

Van feest is geen sprake. Toch is het vandaag precies zestig jaar geleden dat Rotterdam officieel begon aan een huzarenstukje: de aanleg van de allereerste metrolijn in Nederland. Een stukje ondergrondse spoorlijn van in totaal zes kilometer, waarvoor uiteindelijk acht jaar lang bijna de hele binnenstad open lag.

In Parijs, Londen en veel andere steden was het in 1960 al gebruikelijk om ondergronds te reizen. Maar een metro aanleggen in de drassige Nederlandse bodem was destijds ronduit revolutionair.

Secretaris-generaal Gieben van het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de Rotterdamse burgemeester Van Walsum gaven op maandag 14 november 1960 het officiële startsein voor de werkzaamheden door een heimachine te bedienen die de eerste damwand voor het bouwdok moet slaan.

Onder de oliespetters

De heimachine functioneert probleemloos, maar zo'n beetje alle aanwezigen komen onder de oliespetters te zitten, citeert RTV Rijnmond de kranten van die dag. Vervelend voor de hoogwaardigheidsbekleders, maar wel een voorbode van de chaos die de bouw van de metrotunnel door het centrum van Rotterdam zou opleveren.

Het Polygoonjournaal meldde: "De Coolsingel, de slagader van het dynamische Rotterdam, zal binnenkort voor alle verkeer worden afgesloten in verband met de werkzaamheden voor de bouw van de metro." Dat klinkt beheersbaar. Maar de overlast bleef niet beperkt tot de Coolsingel.

Een kanaal dwars door de binnenstad

De hele binnenstad ging op de schop. In het enorme bouwdok aan het Weena werden tunnelstukken gebouwd voor het eerste deel van de metrolijn. Om die tunnelstukken van het bouwdok op hun definitieve plek te krijgen, werd dwars door het centrum een kanaal aangelegd. Bij het Eiland van Brienenoord komt een tweede bouwdok. Daar werden de tunnelstukken gebouwd die onder de Maas kwamen te liggen. Aan de zuidkant van de rivier kwam de metro boven de grond.

Burgemeester Van Walsum leek zich op 14 november goed te realiseren dat de aanleg van de metro voor grote overlast zou zorgen. "Maar als we trots zijn op onze stad, dan betekent dat dat we dit alles - omwille van haar toekomst - moeten accepteren", tekende de krant Het Vrije Volk op uit zijn mond. "Er zijn meer ondergrondse spoorlijnen gebouwd in de wereld, maar de onze zal tot stand komen in een nauwelijks vergelijkbare situatie en met nauwelijks vergelijkbare middelen", voegde Van Walsum daar aan toe.

Metrolijn van 5,9 kilometer

Op 14 november 1960 dacht men nog dat de klus in zes jaar tijd geklaard zou zijn. Uiteindelijk werd de Rotterdamse metro op 9 februari 1968 in gebruik genomen. De metrolijn was 5,9 kilometer lang, er waren zeven stations en het traject liep van het Centraal Station naar Zuidplein. In de daaropvolgende jaren werd het metronet verder uitgebreid. Nu heeft Rotterdam 52 metrostations en ligt er 162 kilometer metrospoor door de stad.

Het duurde twee jaar voordat de tweede stad in Nederland begon met de aanleg van een metrolijn. In 1970 startte Amsterdam met de bouw van twee metrolijnen tussen Amsterdam CS en Amsterdam Zuidoost. Op 14 oktober 1977 konden passagiers voor het eerst heen en weer reizen.