Een agent aan de deur omdat je een complotdenker interviewt, waarom gebeurt dat?

Youtuber Flavio Pasquino vindt zichzelf een complotdenker. Dat wil zeggen: hij denkt dat de overheid een verborgen agenda heeft in de coronacrisis. Niet de volksgezondheid staat centraal, maar de belangen van de farmaceutische industrie. En de crisis is bedoeld om klimaatmaatregelen erdoorheen te drukken, denkt Pasquino.

Hij maakt daarom video's waarin hij mensen interviewt, variërend van criticasters van het overheidsbeleid tot complotdenkers. Een van hen was Kees Faasse: een antivaccinatie-activist die niet gelooft in het gevaar van het coronavirus. Hij vindt dat Nederland een politiestaat is geworden.

Vanwege dat interview in mei werd Pasquino vorige week gebeld door een wijkagent uit Oost-Nederland, die eerder ook al contact had opgenomen met Faasse. Pasquino: "Het was een prettig gesprek, maar ik vroeg me wel af op basis waarvan ze mij wilden spreken."

Komt Pasquino je bekend voor? In september was hij te zien bij Nieuwsuur, over hoe een alternatieve kijk op corona thuis kan leiden tot ruzie:

Volgens Pasquino zei de agent dat hij een sleutelfiguur was in de beweging die kritisch denkt over het coronabeleid en een grote achterban heeft. Pasquino: "Ik had 5000 volgers op YouTube. Maar dat is hierdoor verdrievoudigd."

De youtuber zette een video over het politiecontact op zijn kanaal. Na het contact met de wijkagent uit Oost-Nederland kreeg hij in zijn woonplaats Edam ook bezoek van de plaatselijke wijkagent. Die trof Pasquino thuis niet aan. Later hadden ze een telefonisch gesprek. Het gesprek werd opgenomen door Pasquino en online gezet.

'Anders denken is geen strafbaar feit'

De politie zegt dat het voorval veel onschuldiger is dan Pasquino vermoedt. "Wijkagenten proberen contact te leggen en verbinding te houden om spanningen vroegtijdig te signaleren", zegt Suzanne van de Graaf namens de korpsleiding. "Dit thema levert maatschappelijk ongenoegen op. Je kunt het vergelijken met een agent die jongeren aanspreekt bij een buurtcentrum. Dat betekent niet dat ze iets verkeerd hebben gedaan."

Volgens Van de Graaf is er geen landelijk beleid om agenten op mensen af te sturen die kritisch zijn op de overheid of op complotdenkers: "Anders denken is geen strafbaar feit." Ook hanteert de politie volgens haar geen definitie van anders denken of van complotdenken.

Dat is echter niet de indruk die de wijkagent geeft in het gesprek, vindt Pasquino, getuige enkele uitspraken die ze doet. Pasquino vraagt de wijkagent wat haar definitie is van een complotdenker: "Iemand zoals een meneer Faasse, die volledig tegenovergesteld doet en denkt als wat de overheid verwacht", zegt de agent.

"Met die definitie kunnen een heleboel mensen bezoek van de wijkagent verwachten", aldus Pasquino.

In de video legt de agent uit wat haar motivatie was: "Waar wij ons altijd zorgen om maken, is of iemand gedrag gaat vertonen dat anderen schade kan berokkenen." En: "We willen voorkomen dat er, in het ergste geval, een aanslag wordt gepleegd en dat wij achteraf denken: hier is het begonnen."

Maar de agente zegt ook contact op te nemen voor eventuele zorgen over Pasquino's eigen veiligheid: "Het kan ook dat mensen zich tegen u keren. Als er dreigingen zijn richting uw adres, wil ik dat u ons ook weet te vinden."

Pasquino: "De agent zei zorgen weg te willen nemen, maar stel nou dat ik zou radicaliseren, dan zou ik dat toch niet in zo'n gesprek zeggen? Op mij kwam het intimiderend over. Kennelijk moet ik op m'n tellen passen om wat ik vind."

'Inhoud doet er niet toe'

Dat spreekt politiewoordvoerder Van de Graaf tegen. "De inhoud van de video doet er niet toe. Een wijkagent maakt een eigen professionele inschatting of die met iemand in gesprek zou moeten gaan."

Pasquino: "De agenten die contact opnamen zeiden dat te doen op initiatief van de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO) in Oost-Nederland." Een SGBO is een team dat de politie formeert als er een crisis is. Nu rondom corona, maar eerder ook bijvoorbeeld rond de boerendemonstraties.

Bekijk ook deze video van NOS op 3 over waarom complotdenken tijdens de coronacrisis lijkt te zijn toegenomen:

De politie Oost-Nederland bevestigt dat hun SGBO het contact initieerde. Via Kees Faasse hebben zij gevraagd of ze contact konden opnemen met Pasquino. Daar stemde Pasquino mee in, zegt hij, omdat hij wilde weten waarom ze contact zochten. Dat er vervolgens ook nog een wijkagent in Edam contact met hem opnam, komt doordat zij de wijkagent in zijn buurt is, zegt een woordvoerder van de politie Oost-Nederland: "Wijkagenten zijn de oren en ogen van de politie."

Pasquino zegt er begrip voor te hebben dat de politie er alert op is of bepaalde denkbeelden over de coronacrisis kunnen leiden tot verstoring van de openbare orde. "Maar daar heb ik helemaal nooit toe opgeroepen en dat zal ik ook niet doen. Ik geloof ook helemaal niet dat demonstreren op het Malieveld zin heeft of dat de rechtszaken die Willem Engel voert iets opleveren. Ik plaats gewoon interviews en dat zal ik blijven doen."