Superheld van de oceaan: de bultrug is terug en strijdt tegen klimaatverandering
Eindelijk een beetje goed nieuws over de natuur. De bultrug herstelt zich nadat de walvissoort bijna was uitgestorven. Naar schatting zwemmen er dit jaar meer dan 30.000 langs de Australische oostkust. Ondertussen dragen ze ook een steentje bij in de strijd tegen klimaatverandering.
Marien ecoloog Rob Harcourt noemt walvissen graag de superhelden van de oceaan. Hij wijdt zijn leven aan onderzeedieren en brengt zoveel mogelijk tijd door op het water. Ook vandaag staat de wetenschapper op een boot vlak buiten de kust van Sydney. "Walvissen absorberen ongeveer 1 procent van alle CO2 wereldwijd", zegt hij.
Onze correspondent ging met Harcourt een dag op stap om de bultruggen te bekijken:
Harcourt legt uit op welke twee manieren de bultruggen dat doen. De uitwerpselen van walvissen zorgen voor een snellere groei van de waterplantjes fytoplankton. Plankton genereert zuurstof en absorbeert koolstof. Daarnaast slaan walvissen enorme hoeveelheden CO2 op in hun lichaam. Als ze sterven, nemen ze de koolstof mee naar de bodem van de oceaan.
Ondertussen speurt de professor het wateroppervlak af. Deze tijd van het jaar is de kans groot om bultruggen te zien. Ieder jaar zwemmen de dieren van Antarctica naar de warmere wateren in Australië, waar ze zich voortplanten. In oktober reizen de dieren weer terug naar koudere gebieden. "Ja! Daar heb je een moeder en een kalf."
Het blijft fantastisch om de dieren in groten getale voorbij te zien zwemmen, vindt Harcourt. "Toen ik een tiener was, in de jaren zestig, was het voorpaginanieuws als hier een walvis te zien was. Er waren nog maar een paar honderd bultruggen over. De rest was gedood tijdens de walvisvaart."
Maar de dieren zijn meer dan alleen mooi om naar te kijken, benadrukt hij. "Ze zijn een geheim wapen in ons gevecht tegen klimaatverandering." Walvissen kunnen elk jaar 1,7 miljard ton CO2 opvangen als hun aantallen weer terugkeren naar het oorspronkelijke niveau, blijkt uit een studie van het IMF. "Dat is net zo veel als de gehele koolstofuitstoot in Brazilië."
Om op die aantallen uit te komen, moet de populatie eerst groeien. Het gaat goed met de bultrug, maar niet alle soorten zijn aan het herstellen. Ooit zwommen er bijna vijf miljoen walvissen in de oceaan. Dat was voordat er op ze gejaagd werd. Nu staat de teller ongeveer op 1,3 miljoen. "Met name Sovjet-walvisvaarders hebben hier huisgehouden. Zij doodden zo'n 32.000 bultruggen in vier jaar tijd."
De Australische regering legde de walvisvaart aan banden in de jaren zestig. Daarnaast werden internationale afspraken gemaakt. En dat heeft geholpen. "Maar we zijn er nog niet. Deels omdat bijvoorbeeld landen zoals IJsland, Noorwegen en Japan de commerciële walvisvaart nog steeds toestaan. Jaarlijks sterven er nog meer dan 10.000 walvissen en dolfijnen door toedoen van de mens."
Net zo belangrijk is de leefomgeving van de walvissen, legt Harcourt uit. "Overbevissing en botsingen tussen dieren en schepen vormen een groot probleem. Zij weerhouden de walvissen ervan te kunnen groeien tot hun oorspronkelijke aantallen. Regeringen wereldwijd zouden ze daarom beter moeten beschermen."