Nieuwe lockdown wil niemand, maar wat dan wel doen tegen corona?
Met besmettingsaantallen die omhoog schieten, een stijgend aantal ziekenhuisopnames en de roep om meer landelijke coronamaatregelen, is de angst voor een tweede lockdown er bij veel mensen niet minder op geworden. Ook de beelden van gisteravond uit Tilburg, waar honderden Willem II-supporters geen afstand hielden, dragen bij aan de ongerustheid.
De besmettings- en opnamecijfers baren bestuurders grote zorgen. Het aantal nieuwe besmettingen overschreed gisteren voor het eerst de grens van 2500; vandaag zijn het er 2782. Het kabinet is vooral bezorgd over de Randstad. Met de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag wordt gesproken over extra maatregelen. Het Outbreak Management Team komt met een apart advies voor die steden.
Dat op de huidige ontwikkelingen nieuwe maatregelen volgen, lijkt een kwestie van tijd. Maar welke? De voorman van de IC-artsen, Diederik Gommers, waarschuwde gisteren dat een tweede lockdown "eraan zit te komen". Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg gaat dat te ver ("Daar wil je echt maximaal bij wegblijven"), maar zou liever vandaag dan morgen strengere landelijke maatregelen zien. Ook de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb acht de tijd daarvoor rijp.
Wat past nu?
Marco Zannoni, directeur van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT), verwacht dat in de komende dagen nieuwe regels komen voor bijvoorbeeld groepsgroottes of publiek bij sportevenementen. "Een landelijke lockdown zoals in maart zal er niet snel komen", zegt hij.
Discussies over zo'n nieuwe lockdown noemt hij zwart-wit: "Er komt een waaier aan mogelijke maatregelen en daar zal uit gekozen worden. Wat past nu en zet niet meteen de hele samenleving stop, maar helpt wel om het virus verder in te dammen? Dat is toch wat anders dan meteen wel of geen lockdown."
Wat zou kunnen is voor bijvoorbeeld twee weken een strenger regime om de verspreiding van het virus te onderbreken, zegt Zannoni. Grenzen stellen aan groepsgrootte en evenementen kunnen daar volgens hem aan bijdragen. Ook zou er een oproep kunnen komen om bepaalde gebieden tijdelijk te mijden.
Maar makkelijk is het niet om daartoe te besluiten. Op Twitter spreekt Zannoni van een van de meest ingewikkelde momenten voor bestuurders:
Omdat de eerste lockdown er zo heeft ingehakt bij mensen en bedrijven, wegen kleinere maatregelen nu toch behoorlijk zwaar, zegt hij. "Een eventuele bezoekregeling in verpleeghuizen komt bovenop wat mensen al hebben gemist aan contacten. Iedere maatregel die de horeca treft, komt bovenop de effecten die er al waren. Je kunt nu minder vergaande tussenstappen nemen, die toch veel meer impact hebben dan de eerdere maatregelen."
Daar komt bij dat er nu meer weerstand is tegen het coronabeleid dan in maart. "Je gaat erin met meer kennis en ervaring, maar ook met meer kritiek", zegt Zannoni over de afwegingen van bestuurders.
Ernst Kuipers hield gisteren bij Jinek een pleidooi voor strengere maatregelen. Hij zei dat Nederland nu in dezelfde situatie zit als in maart, "of zelfs al een heel klein stapje verder".
Behalve het beperken van de maximale groepsgrootte en het opnieuw weren van publiek bij sportwedstrijden zou ook gedacht kunnen worden aan een mondkapjesplicht, zei Kuipers. Die zou dan moeten gelden op drukke plekken, zoals in winkels. In buurlanden België en Duitsland bestaat een verplichting om daar mond en neus te bedekken al maanden.
Beter uitleggen
Inmiddels hebben nog eens acht veiligheidsregio's het predicaat "zorgelijk" gekregen, als het gaat om de corona-ontwikkelingen daar. 14 van de 25 regio's hebben nu die status, hoofdzakelijk in de Randstad, maar ook in (delen van) Noord-Brabant, Gelderland, Flevoland en Groningen. In de nieuwe regio's gelden vanaf zondagavond ook de aanvullende regionale maatregelen om de horeca eerder te sluiten en met niet meer dan 50 mensen bij elkaar te komen.
Volgens Zannoni zou het kabinet er goed aan doen om met nieuwe landelijke maatregelen te komen - en die goed uit te leggen. "Ik hoor nog te vaak 'wat zijn ze toch aan het doen in Den Haag'." Meer uitleg, met een duidelijk scenario voor de toekomst of een routekaart, zou goed zijn voor het draagvlak van de maatregelen, denkt Zannoni.
