'Muze van het existentialisme' Juliette Gréco (93) overleden

• Petra Steenhoff

  redacteur Online

De Franse zangeres en actrice Juliette Gréco is op 93-jarige leeftijd overleden, laat haar familie aan persbureau AFP weten.

Gréco stond bijna 70 jaar op het podium. Uiterlijk veranderde ze nauwelijks, met haar zwarte kleding, zwarte steile haar met pony en zwart oogpotlood. Door de jaren bouwde ze een glansrijke carrière op met chansons als Les feuilles mortes, Sous le ciel de Paris, Je suis comme je suis, Deshabillez-moi en Romance.

Daarnaast speelde in films naast sterren als Ava Gardner en Orson Welles en zorgde ze ervoor dat de carrières van zangers als Serge Gainsbourg en Jacques Brel een zetje kregen door hun chansons te gebruiken in haar repertoire.

Bekijk hier enkele hoogtepunten uit het leven van Gréco, waaronder het nummer Sous le ciel de Paris:

Ze beleefde het hoogtepunt van haar roem in de jaren 60. Ze werd ook wel de 'muze van het existentialisme' genoemd. Het was een verwijzing naar haar vriendschappen met bekende schrijvers en artiesten uit die periode, die haar opnamen in de intellectuele en artistieke kringen in de beroemde Parijse wijk Saint Germain des Prés.

"Poëzie, muziek, kunsten en kunstenaars kunnen de mens gelukkig maken", zei ze in 2015 tegen Trouw. "Ze maken gaten in muren, maken vensters, en openen die, zodat er licht en lucht binnenkomt. Dat heb ik ook mijn leven lang geprobeerd. Een beetje in de harten van de mensen komen."

Juliette Gréco wordt in 1927 in Montpellier geboren maar verhuist op haar zesde met haar familie naar Parijs. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat ze net als haar moeder en oudere zus in het verzet.

Al snel is ze te vinden in de intellectuele en artistieke kringen in de wijken Saint Germain des Prés en het Quartier Latin. Ze raakt bevriend met existentialisten zoals het schrijverspaar Jean-Paul Sartre en Simone de Beauvoir, speelt rollen in theaterstukken en heeft een radioprogramma over poëzie.

De intellectuele vriendenkring ontdekt onder café Le Tabou een grote kelder en begint daar avonden te organiseren met muziek. Gréco zingt er nummers die zijn geschreven door onder anderen Sartre onder begeleiding van jazztrompettist Boris Vian.

Ze ontmoet jazzmuzikant Miles Davis, met wie ze een tijd lang een verhouding heeft. "Ik heb heel veel grote liefdes gehad", vertelt ze in Trouw. "Met Miles Davis was het liefde op het eerste gezicht. Sartre vroeg aan hem: waarom trouw je niet met Gréco? Miles antwoordde: 'Omdat ik verliefd op haar ben'. Hij wist dat een blanke vrouw met een donkere man in 1949 in de VS niet met elkaar konden trouwen. Hij wist dat dat me ongelukkig zou maken, en dat wilde hij niet. Dat is echte liefde."

Ze wordt in 1951 bekend bij het grote publiek als ze haar debuutalbum Je suis comme je suis uitbrengt, met teksten van Jacques Prévert.

In 1952 begint Gréco te touren en treedt ze op in de Verenigde Staten en Brazilië. Ook speelt ze in de jaren 50 mee in een groot aantal films, waaronder Bonjour Tristesse, waarin ze het gelijknamige nummer zingt.

Na haar terugkomst begint ze aan een uitgebreide tournee door Frankrijk, waarbij haar stijl van zingen en haar mysterieuze uitstraling een grote hit blijken te zijn bij het Franse publiek.

Fans kopiëren massaal haar uiterlijk en dat bevreemdt haar omdat het is ontstaan vanwege een gebrek aan geld om kleren te kopen of naar de kapper te gaan. Daarom trok ze een zwarte jurk aan die ze nog had liggen en knipte haar haren zelf. Eigenlijk is ze juist dol op kleuren, vertelt ze in het interview in Trouw, en juist daarom houdt ze veel van de schilderijen van Van Gogh.

Ontdekt Jacques Brel en Serge Gainsbourg

In 1954 staat ze voor het eerst in de legendarische concertzaal Olympia in Parijs en in de jaren daarop is Gréco op het hoogtepunt van haar populariteit in Frankrijk en ver daarbuiten. Internationale tournees volgen elkaar in rap tempo op en de zangeres wordt wereldwijd gewaardeerd om haar kracht, schoonheid en de elegantie van haar chansons.

In die periode ontdekt ze ook nieuwe talenten, zoals Jacques Brel en Serge Gainsbourg, van wie ze nummers opneemt in haar repertoire.

In 1968 bedenkt ze de formule van het 18.30 uur concert in het Stadstheater in Parijs. Daar zingt ze een van haar meest bekende nummer Déshabillez-moi (kleed me uit), waarin ze op het podium speelt met haar sensuele en mysterieuze uitstraling.

Ook in de volgende decennia blijft Gréco met succes platen maken, optreden en volle zalen trekken. In 1982 verschijnt haar autobiografie Jujube.

In mei 2001 krijgt Gréco een hartaanval tijdens een optreden in haar geboortestad Montpellier. Ze herstelt snel en tourt in de zomer van datzelfde jaar al weer door Canada.

In 2013 verschijnt haar laatste album Gréco zingt Brel. Het is een eerbetoon aan Jacques Brel, die dan 35 jaar dood is. Haar afscheidstournee houdt ze in 2015 en in Nederland is ze in september van dat jaar voor het laatst te zien in het Amsterdamse Koninklijk Theater Carré.