'Nederlands bedrijf levert surveillancetechnologie aan China'

Zeker drie Europese technologiebedrijven, waaronder een uit Nederland, leveren geavanceerde surveillancetechnologie aan Chinese veiligheidsdiensten. Dat meldt Amnesty International na eigen onderzoek.

Volgens Amnesty lopen de bedrijven een groot risico om bij te dragen aan mensenrechtenschendingen. Deze vorm van export is nu niet verboden, maar Amnesty wil dat er Europese regels komen om dit aan te passen.

Het gaat om ondernemingen uit Zweden, Frankrijk en Wageningen. Dat laatste bedrijf, Noldus Information Technology, verkocht emotieherkenningssystemen aan instanties die volgens Amnesty zijn gelieerd aan Chinese organisaties voor de openbare veiligheid en wetshandhaving. Amnesty zegt dat Noldus geen duidelijk antwoord had op de vraag welk onderzoek het had gedaan voordat het zijn systemen verkocht.

Zo'n systeem waarmee gezichtsuitdrukkingen worden geanalyseerd, bleek gebruikt te worden op een aantal Chinese universiteiten die banden hebben met de politie en het openbare veiligheidsapparaat. Ook het Chinese ministerie voor Openbare Veiligheid gebruikt de software bij onderzoek naar het gedrag van hooggeplaatste personen die worden verdacht van corruptie.

'Voldoet aan alle ethische normen'

Noldus zegt in een reactie dat de producten van het bedrijf geen risico vormen voor de mensenrechten en voldoen aan alle ethische normen. De software die Noldus maakt is volgens het bedrijf geen surveillancetechnologie maar zou alleen zijn bedoeld voor gedragsonderzoek.

"Ik ben zeer verrast door het onderzoek van Amnesty", zegt Lucas Noldus, directeur van Noldus Information Technology in het NOS Radio 1 Journaal. "Het belangrijkste misverstand dat aan het onderzoek ten grondslag ligt, is dat mijn bedrijf surveillancesystemen maakt. Wij maken software voor wetenschappelijk onderzoek en menselijk gedrag dat wereldwijd wordt gebruikt door psychologen, ergonomen en consumentenwetenschappers. Daarbij is het onderzoek onderworpen aan ethische toetsing. We ontwikkelen dit soort producten al dertig jaar."

Volgens Noldus kan zijn software niet worden misbruikt op de manier waarop Amnesty aangeeft. "Het is technisch onmogelijk om die software op te schalen naar surveillancesoftware in de openbare ruimte. Je kunt geen mensenrechten schenden met een product waarmee je gedrag registreert op een computer op basis van vier opnames."

De betreffende Chinese universiteiten hebben de software aangeschaft voor wetenschappelijk onderzoek waarvoor de deelnemers altijd toestemming moeten geven, stelt Noldus.

Betere regulering

Amnesty roept de Europese Unie op om dinsdag op een bijeenkomst over exportregelgeving de regels op dit gebied beter te reguleren. Nu is er bijvoorbeeld geen controle op de export van software op het gebied van emotie- en etniciteitsherkenning. Software voor gezichtsherkenning moet volgens de organisatie worden verboden.