Longkankeroperaties kunnen preciezer door VR-bril, 'Een absolute revolutie'

Een nieuw ontwikkelde methode om longkankeroperaties te doen met behulp van een virtualrealitybril blijkt zeer succesvol. Chirurgen in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam zijn erg enthousiast omdat ze veel gerichter kunnen opereren en gezond longweefsel zoveel mogelijk kunnen sparen. Inmiddels zijn er al een kleine twintig patiënten met de techniek behandeld.

Bij deze methode worden beelden van een CT-scan (allemaal losse foto-plakjes) met speciale software tot een driedimensionaal kleurenbeeld gecombineerd om zo de longen virtueel in 3D in beeld te brengen. De chirurgen bestuderen de beelden voorafgaand aan de operatie uitvoerig en ook tijdens de operatie zijn de beelden leidend: de anatomie van de longen wordt op een scherm geprojecteerd en er staat een chirurg met een VR-bril aan de tafel. Hij kijkt als het ware door de patiënt heen en leidt zijn snijdende collega door de longen naar de tumor.

Hart-longchirurg Lex Maat legt in deze video uit hoe de techniek precies werkt:

De longchirurgen in het Erasmus MC spreken van een grote stap voorwaarts. "Een absolute revolutie in de diagnostiek", noemt hart-longchirurg Lex Maat het. "Voorheen moesten we plakje voor plakje in ons hoofd het verloop van de bloedvaten reconstrueren om een beetje een idee te krijgen hoe het driedimensionaal zit. Met de VR-bril kan ik als het ware door de long heen wandelen, precies zien waar de tumor zit. Ik kan nu recht op het doel afgaan en alleen het zieke weefsel isoleren en verwijderen".

Gevolg is dat de patiënt veel meer gezond longweefsel en ademcapaciteit overhoudt. Een ander voordeel is dat operaties sneller verlopen, wat het herstel van de patiënten ten goede komt.

Gezond weefsel sparen

De methode is vooral nuttig bij het vinden en verwijderen van heel kleine tumoren, bijvoorbeeld bij longkanker in een vroeg stadium. Doorgaans ligt zo'n tumortje verborgen in de long, voor de chirurg lastig om hem te zien of te voelen. In dat geval werd vaak een flinke lob van de long weggenomen, maar het kon ook gebeuren dat de chirurg fout zat, doordat hij het niet goed kon zien.

Chirurg in opleiding Amir Sadeghi (30): "We kunnen nu accurater en met meer zelfvertrouwen op zoek gaan naar precies dát stukje long dat we eruit willen halen en voorkomen dat we schade toebrengen aan de onderdelen van de long die nog gezond zijn."

Wanneer de 3D-techniek gecombineerd zou worden met screening op longkanker en tumoren eerder worden opgespoord, komen patiënten eerder in beeld en kan met een kijkoperatie een klein stukje long worden weggenomen. Lex Maat: "Als je bijvoorbeeld rokers gaat screenen op longkanker zal je kleine tumoren vinden die je vroegtijdig kunt weghalen. Rokers houden weliswaar een verhoogde kans op terugkeer van kanker, maar je biedt ze toch een enorme levenswinst."

Augmented reality

De artsen denken dat het gebruik van de VR-bril snel kan worden toegepast in andere ziekenhuizen in Nederland. Er wordt nog deze maand patent aangevraagd op de uitvinding.

Amir Sadeghi kan zich voorstellen dat de techniek in de toekomst verder wordt ontwikkeld tot augmented reality: "Dan projecteer je de plaatjes die je ziet over de patiënt, waardoor je real time de anatomie ziet over het weefsel van de patiënt."

Hij verwacht dat de VR-techniek op termijn ook bruikbaar is bij operaties van andere organen. "De eerste resultaten bij ons zijn veelbelovend en we hebben ook al wat andere chirurgen in ons ziekenhuis geënthousiasmeerd."