Agressief door smakgeluiden: Nederlands onderzoek wint Ig Nobelprijs

Smakken, niezen, snurken, slurpen of andere geluiden waar mensen zo agressief van worden dat ze er soms moordneigingen van krijgen. Dat heet misofonie en jarenlang onderzoek naar die psychische aandoening heeft hoogleraar psychiatrie Damiaan Denys van het Amsterdam UMC vannacht een Ig Nobelprijs opgeleverd.

De Ig Nobelprijzen zijn bedoeld voor onderzoek dat je eerst laat lachen en daarna laat nadenken. Ze worden altijd vlak voor de bekendmaking van de echte Nobelprijzen uitgereikt. Het gaat om echte onderzoeken die gepubliceerd moeten zijn in een erkend wetenschappelijk tijdschrift.

Boos door nies

Denys vertelt in een video van het Amsterdam UMC dat hij zo'n tien jaar geleden begon met het onderzoek, nadat een patiënt had verteld dat ze heel boos wordt als ze iemand hoort niezen. "Ik heb hooikoorts en het was in de lente dus ik hoopte dat ik niet zou gaan niezen, want een dag eerder had ze nog de tv door de kamer gegooid. Ik wist niet wat ik ermee moest doen."

Denys kreeg de prijs tijdens een videoconferentie uitgereikt.

Toen een paar jaar later een andere vrouw bij hem kwam die haar man wilde wurgen als ze hem hoorde snurken, ging Denys met zijn team verder onderzoek doen. "Na meer van dit soort casussen dachten we dat we iets hadden ontdekt dat nog niet in de psychiatrie beschreven is en uiteindelijk kwam het tot de diagnose misofonie. Een bestaande naam die we plakten op nieuwe criteria."

Denys is blij met de prijs. "Maar we zijn ook wel een beetje verward, want de Ig Nobelprijs is eigenlijk ook wel een beetje een grap. Toch hebben we hem aangenomen omdat we denken dat het belangrijk is dat deze aandoening onder de aandacht komt."

Poepmessen, spinnen en krokodillen

Een van de winnaars was een wetenschapper die onderzoek deed naar een oud verhaal van een Inuit-man uit Canada die van zijn eigen uitwerpselen een mes zou hebben gemaakt. De onderzoeker wilde erachter komen of dat mogelijk is en deed het na.

Hij gebruikte echte menselijke uitwerpselen die hij bevroor tot -50 graden Celsius. Daarna vijlde hij de randen tot ze scherp waren en probeerde hij er vlees mee te snijden. "Maar de poepmessen faalden, helaas." Met zijn onderzoek wilde hij laten zien dat er veel verhalen rondgaan die zijn gebaseerd op nep of onbewezen wetenschap.

Verder won een onderzoek waarbij met behulp van helium werd aangetoond dat krokodil-achtigen naar elkaar brullen om te laten zien hoe groot ze zijn. Dat gebeurt vooral in het paarseizoen.

Een onderzoek dat aantoont dat entomologen, wetenschappers die insecten bestuderen, bang kunnen zijn voor spinnen viel ook in de prijzen. Hoewel de wetenschappers al jarenlang dagelijks bezig zijn met insecten, kunnen ze toch een grote angst voor spinnen hebben. Dat komt onder meer doordat spinnen acht poten hebben, terwijl insecten er zes hebben.

Eigenaardigheden

Normaal zit de uitreikingsceremonie van de Ig Nobelprijzen vol eigenaardigheden. Het publiek mag vanuit de zaal papieren vliegtuigjes naar het podium gooien en de winnaars krijgen traditioneel een symbolisch bedrag van 10 biljoen Zimbabwaanse dollar. Vanwege de coronacrisis was de uitreiking nu een vooraf opgenomen ceremonie die online werd uitgezonden.

Het was de dertigste keer dat de prijzen werden uitgereikt.