Mbo vreest meer studievertraging door coronamaatregelen

• Laura Steenbeeke en Hugo van der Parre

Scholen in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) vrezen dat de coronabeperkingen dit schooljaar leiden tot meer studievertraging en uitval van studenten. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS onder bijna de helft van de mbo-instellingen. Vandaag wordt het mbo-jaar officieel geopend.

Van de 26 ondervraagde instellingen verwachten 14 meer studievertraging. Negen mbo's denken dat er meer studenten dan normaal zullen uitvallen. De scholen kondigen aan dat ze er alles aan gaan doen om vertraging en uitval zoveel mogelijk te beperken, vooral door middel van heel veel persoonlijke aandacht en ondersteuning.

Demotivatie

Door de coronaregels kan maar ongeveer een derde van de studenten tegelijk op school zijn. Het grootste deel van de lessen zal het komende jaar dan ook online zijn: gemiddeld zo'n 60 procent van de lessen wordt op afstand gegeven. Eerstejaars, afstudeerders en kwetsbare studenten mogen het vaakst naar school komen.

Gevreesd wordt dat studenten door het weinige fysieke contact hun motivatie verliezen. "Minder contact leidt tot minder binding met de opleiding en tot demotivatie", zegt het Nova College uit Haarlem. En: "Persoonlijk contact is in het onderwijs - en zeker in het mbo - heel belangrijk om studenten bij de les te houden", aldus een Friese mbo-instelling.

Goed in de gaten houden

De scholen zetten een scala aan middelen in om vertraging en uitval te voorkomen. De studenten kunnen erop rekenen dat ze goed in de gaten worden gehouden. Met veel individuele begeleiding, extra mentoruren en studieloopbaancoaches moeten ze aangehaakt blijven.

Noorderpoort in Groningen wil maatwerk leveren: "We zetten studiecentra op, gericht op het voorkomen en beperken van vertraging. We bieden meer hulp met stageplekken en investeren meer in mentorcontacturen."

Online

Op zichzelf zijn de scholen niet negatief over het online onderwijs, maar de ervaringen met het afstandsonderwijs zijn wel wisselend. MBO Rijn IJssel in Arnhem: "Voor een deel van de studenten werkt thuisonderwijs niet, terwijl anderen aangeven dat het prettiger is omdat ze minder afgeleid worden en minder reistijd hebben."

Dat beeld herkent een mbo uit Groningen. "De ene student vindt het prettig, de ander vindt het moeilijker om gemotiveerd te blijven. Over het algemeen is het beeld dat deze mate van online-onderwijs zwaarder is voor zowel docent als student. Tegelijkertijd is dit een innovatie waar we ook ons voordeel mee kunnen doen in de toekomst."

De fysieke lessen die er zijn, worden meer gespreid over de dag. Meerdere mbo's geven tot diep in de avond onderwijs, een enkeling wijkt uit naar het weekend, om opgelopen achterstanden van vorig jaar in te halen.

Stages

Kloppend hart van de mbo-opleidingen zijn de praktijkstages. Ook komend schooljaar zal een deel van de studenten het lastiger krijgen om een stage te vinden. De meest genoemde probleemsectoren zijn de evenementenbranche, de horeca en in mindere mate de uiterlijke verzorging. Buitenlandse stages kunnen vaak niet doorgaan.

Mbo's verplaatsen de stages naar verderop in de studie, bedenken een vervangende opdracht of wijken uit naar een andere bedrijfstak die toch voldoet. Volgens mbo Rijn IJssel kan de praktijk ook worden nagebootst, bijvoorbeeld voor de evenementen-studenten: "Voor deze opleidingen organiseren we alternatieve praktijksimulaties, vaak samen met partners in het veld, met als opdracht in de simulatie een evenement voor te bereiden of een voorstelling te organiseren".

Maar er zijn ook mbo's die geen last hebben van stagetekorten. Zo zegt het Zone College in Zwolle, met veel 'groene' opleidingen, dat een tekort daar niet speelt. En ook de Leidse Instrumentenmakers School heeft geen moeite met het vinden van stageplekken.

Minister Van Engelshoven en voorzitter Vonhof van MKB-Nederland roepen bedrijven vandaag op met creatieve oplossingen te komen om stage- en leerwerkplekken te kunnen blijven aanbieden. Van Engelshoven noemt het cruciaal voor mbo-studenten om praktijkervaring op te doen. Vonhof voegt eraan toe dat het niet alleen voor de jongeren, maar ook voor de bedrijven belangrijk is dat er genoeg goed opgeleide vakmensen zijn.

'Niet het nieuwe normaal'

Adnan Tekin, voorzitter van de MBO Raad, roemt de flexibiliteit van de mbo-scholen in de coronatijd, maar deelt tegelijk de zorgen van de scholen. "Laat deze manier van lesgeven alsjeblieft niet het 'nieuwe normaal' worden. De kracht van het mbo is juist die kennisoverdracht van de praktijk, op school in lessen en tijdens de stages. Online onderwijs is een blijvertje, maar náást lessen op school en niet in plaats van."

Tekin hoopt dat de scholen op korte termijn meer praktijklessen op school kunnen gaan verzorgen. "Dat gaat helpen om de achterstanden zoveel mogelijk in te lopen en ook te beperken. Maar dat kan natuurlijk alleen als de 1,5 meter-regel wijzigt."