President Xi Jinping wil dat Chinezen hun bord leeg gaan eten
Eet je bord leeg. Met die simpele maar dringende woorden hoopt partijchef Xi Jinping een revolutie te ontketenen die een einde moet maken aan de voedselverspilling in zijn land. Jaarlijks zou er in China zo'n 17 tot 18 miljoen ton aan voedsel worden weggegooid.
"Bestel niet te veel, bestel precies genoeg", luidt de boodschap op CCTV, een belangrijke spreekbuis van de communistische partij. Ook socialemediaplatformen als Douyin, het zusterbedrijf van Tiktok, moeten mee in de vaart der volkeren. Het bedrijf zei eerder de oproep van Xi 'ter harte' te nemen en eist dat 'voedselverspilling tijdens het livestreamen wordt geëlimineerd', iets waar het naar eigen zeggen 'actief' op zal toezien.
Op Weibo, China's Twitter, worden eet-je-bord-leeg-challenges aangejaagd, waarin brandweermannen en militairen hun bord tot de laatste rijstkorrel leegeten.
"We hebben het gezien", vertelt een restaurantbezoeker bij Haidilao, één van de grootste hotpot-ketens in het land. "Al die verspilling is inderdaad zonde, wij doen daar niet aan mee."
Volle tafels spelen een belangrijke rol in een cultuur waar "heb je al gegeten" één van de meest gestelde vragen is. Dat was niet altijd vanzelfsprekend. Oudere Chinezen kunnen zich de Grote Sprong Voorwaarts nog goed herinneren. Toenmalig partijvoorzitter Mao Zedong wilde industrialiseren, maar duwde het land eind jaren 50 de afgrond in.
Volgens schattingen jaagde de daaropvolgende hongersnood tientallen miljoenen Chinezen de dood in. Ook daarna bleven voedselrantsoenen schering en inslag, vlees gold lange tijd als luxeproduct.
Voedselzekerheid
De periode geldt als een open wond waar publiekelijk niet of nauwelijks over wordt gesproken. Wel worden begrippen als voedselzekerheid met de paplepel ingegoten.
"Ze schoffelen het onkruid, hun zweet druppelt op de grond. Het is hard werken voor iedere rijstkorrel." Het zijn zinsneden uit een gedicht waar de meeste Chinezen al voor de basisschool kennis mee maken. In het gedicht, met de titel Heb sympathie voor de boeren, wordt stilgestaan bij de zware arbeid die nodig is om de borden te vullen. Het gedicht zou afkomstig zijn uit de Tang-dynastie, rond de 8e eeuw van onze jaartelling.
Halve porties
Een boodschap die ook bij Haidilao, het hotpotrestaurant, weerklinkt. Langere tijd al worden er pogingen gedaan om de bestelwoede onder klanten te temmen, vertelt restaurantmanager Xu Jianli. Klanten wordt op het hart gedrukt vooral niet te veel gerechten te laten komen.
Het nieuwste succesnummer is de introductie van halve porties. "Daardoor kunnen klanten alsnog veel verschillende gerechten op tafel zetten, maar hoeft er minder te worden weggegooid", vertelt Xu. "Ze kosten exact de helft van een volledige portie. Bijbestellen kan dus altijd nog voor dezelfde prijs."
Speculaties over voedseltekorten
Partijbaas Xi kwam in 2013, net na zijn aantreden, al met een anti-voedselverspillingscampagne. Die was echter vooral bedoeld om een einde te maken aan de extravagante uitgavepatronen van partijleden en ambtenaren. De huidige campagne is breder dan dat, en richt zich direct op alle 1,4 miljard Chinezen. De timing ervan voedt speculaties over mogelijke dreigende voedseltekorten.
Voedselprijzen lagen in juli zo'n 10 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Vooral varkensvlees is, als gevolg van de varkenspest en een sterk ingekrompen varkensstapel, fors duurder geworden. Speculatie is er ook over tegenvallende oogsten als gevolg van grootschalige overstromingen. Ook leveringsproblemen rond corona worden genoemd. Volgens de autoriteiten is daar niks van waar en is het hen puur te doen om een efficiëntieslag. Van de totale afvalberg zouden volgens cijfers waar CCTV over bericht jaarlijks zo'n 30 tot 50 miljoen mensen kunnen eten.