Verkiezingen in coronatijd: gezondheidscheck voor het stemmen

Kiezers die bij de komende verkiezingen een van de vragen van de coronagezondheidscheck met 'ja' beantwoorden, moeten iemand machtigen om hun stem uit te brengen. Dat schrijft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aan de Tweede Kamer in een brief over maatregelen rond verkiezingen in coronatijd.

Het idee is dat op de stempas of het kandidatenoverzicht dat kiezers van tevoren krijgen opgestuurd de vragen van de check staan. Ook worden mensen bij de ingang van het stembureau geattendeerd op de gezondheidscheck.

Om het machtigen te vereenvoudigen, wil Ollongren het mogelijk maken om per persoon drie volmachtstemmen uit te brengen. Nu is dat nog twee, naast de eigen stem. Verder wordt het mogelijk om een volmacht digitaal aan te vragen en verstrekken.

Gemeenten vrezen dat bij de Kamerverkiezingen in maart minder stemlokalen beschikbaar zijn dat in 2017. Onderzoek wijst uit dat een "substantieel deel" niet groot genoeg is om 1,5 meter afstand aan te houden.

Een andere reden is dat stembureaus niet kunnen worden ingericht in zorginstellingen vanwege corona-regels die die daar geleden. Minister Ollongren roept gemeenten op om de komende tijd nieuwe stemlocaties te vinden. "Het kan dus goed dat mensen naar een ander stembureau moeten dan normaal."

Het plan is verder dat bij de ingang van elk stembureau een medewerker staat die in de gaten houdt of er niet te veel mensen binnen zijn en of iedereen 1,5 meter afstand houdt. Ook zullen "waar mogelijk" kiezers worden opgeroepen om zoveel mogelijk gespreid te komen stemmen.

Overigens zijn ook de stembureaumedewerkers nog wel een punt van zorg. "We hebben heel veel vrijwilligers nodig", zegt Ollongren. "Vaak zijn dat wat oudere mensen, maar ik kan mij voorstellen dat die niet willen, omdat ze kwetsbaar zijn." Ze roept daarom jongeren op zich te melden.

Vught gaat in november naar de stembus omdat Helvoirt aan de gemeente wordt toegevoegd. Het is een van de eerste gemeenten die verkiezingen organiseert in verkiezingstijd. Vught wil een proeftuin zijn voor de landelijke verkiezingen:

Ollongren schrijft aan de Kamer dat er nog wordt gewerkt aan een scenario om per post te kunnen stemmen. De komende weken gaat ze hierover in overleg met gemeenten. De suggestie van gemeenten om internetstemmen mogelijk te maken, legt ze naast zich neer. "Het kabinet wil het stemproces niet kwetsbaar maken voor digitale dreigingen."

Het kabinet trekt 30 miljoen euro uit om gemeenten te compenseren voor de extra kosten.