Meer beenamputaties Brabant en Limburg door lockdown in de zorg
Het begon vaatchirurg Lijckle van der Laan in april op te vallen: hij en zijn collega's in het Amphia Ziekenhuis in Breda moesten steeds meer grote amputaties uitvoeren. Een been weghalen, in plaats van een teen. Het ging om oudere mensen met bijvoorbeeld slagaderverkalking.
Ze hadden wondjes aan de voet gekregen, gangreen of een pijnlijke, soms al zwarte teen. "Ze durfden niet naar de huisarts, kwamen te laat in het ziekenhuis", zegt Van der Laan. Met alle gevolgen van dien.
Het stilvallen van de reguliere zorg door de coronacrisis heeft in meer ziekenhuizen geleid tot een toename van het aantal grote amputaties, blijkt uit een rondgang van de NOS langs zeventien ziekenhuizen. Artsen die de amputaties uitvoerden in de grotere ziekenhuizen in Noord-Brabant en Limburg herkennen dat beeld, ziekenhuizen elders in het land niet.
Het Amphia Ziekenhuis is het ziekenhuis dat cijfers bijhield. Van der Laan en het vaatteam zagen tussen maart en eind april negentien patiënten met problemen aan de voet. In andere jaren was 15 procent van de ingrepen een amputatie van een groot deel van het been; nu 42 procent.
De resultaten van Van der Laans onderzoek worden binnenkort gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift Annals of Vascular Surgery, maar staan nu al online.
Angst om zorg te vragen
"Een van de belangrijkste redenen is de angst die gecreëerd is om zorg te vragen", zegt Van der Laan. Patiënten durfden niet naar de huisarts te gaan, vertelden ze. Ze mochten vaak ook niet langskomen. Huisartsen deden zoveel mogelijk consulten telefonisch. "Maar deze patiënten moet je echt zien om te bepalen hoe ernstig de wond is."
In het geval van de patiënten bij wie een been is geamputeerd, kwam zo'n check niet op tijd. "Ben je er laat bij, dan trekt het dode weefsel van de teen naar de voorvoet. Op een bepaald moment kun je het niet meer redden. Dan moet je overgaan tot amputatie van een groot deel van het been."
Van der Laan steekt de hand ook in eigen boezem. Ziekenhuizen hadden meer moeten doen om patiënten te ontvangen op de polikliniek, vindt hij nu:
In veel ziekenhuizen lag de reguliere zorg volledig plat door de coronazorg. Ziekenhuizen hielden niet-coronapatiënten in het begin van de crisis buiten de deur. Ook het besmettingsgevaar en het gebrek aan beschermingsmiddelen speelden daarbij een rol.
"Dat moet echt anders bij een eventuele tweede golf", zegt Van der Laan. "Artsen moeten patiënten blijven zien." De Nederlandse Zorgautoriteit is het daarmee eens. Sinds het begin van de corona-uitbraak in Nederland zijn 800.000 mensen minder naar de huisarts gegaan.
"Bij sommige patiënten waren het klachten die niet dringend waren of die spontaan over gingen", zegt NZa-voorzitter Marian Kaljouw. "Maar er was ook een groep bij wie het heeft geleid tot gezondheidsschade, zoals de patiënten bij wie zelfs amputatie nodig was. Als die in maart naar de huisarts waren gegaan, dan was het niet zo erg geweest als het nu is."
