'Zelfs al moeten we rooksignalen gebruiken, ze kunnen ons niet stoppen'
Bij Dokuz8 Nieuws in Turkije zijn ze wel wat gewend. Hun website werd geblokkeerd en de stichting waaraan ze verbonden waren werd door de regering gesloten. Om de haverklap moeten ze voor de rechter verschijnen om artikelen die niet goed vallen bij de regering. Drie keer viel de politie hun kantoor binnen.
Maar elke keer krabbelen ze weer op, en komen ze er sterker uit, zegt oprichter Gokhan Bicici. "We zijn geboren tijdens de Gezi-protesten en hebben de jaren van harde repressie erna overleefd. We staan onder druk, we worden in de gaten gehouden, maar we hebben het op de één of andere manier steeds gered."
Met een team van 850 journalisten en burgerjournalisten brengt Dokuz8 nieuws uit alle hoeken van Turkije. Hun belangrijkste platform is op dit moment Twitter. Daar publiceren ze non-stop nieuwsberichten, van het coronavirus tot politiek, cultuur en mensenrechten. Ze hebben 230.000 volgers op het Turkstalige en 10.000 op hun Engelstalig account.
Nu vrezen ze voor hun voortbestaan op Twitter. Een nieuwe strenge sociale media-wet die in oktober van kracht gaat dwingt grote socialemediabedrijven een kantoor in Turkije te openen en een lokale vertegenwoordiger aan te nemen die contact onderhoudt met de autoriteiten. Twitter, Facebook, YouTube, ze moeten vanaf dan altijd de Turkse regels opvolgen.
Erdogan Woedend
Beslist de Turkse rechter dat een account of tweet moet worden verwijderd, dan kan Twitter niet langer zeggen: nee, wij vinden dat dit valt onder persvrijheid of vrijheid van meningsuiting. Als ze niet gehoorzamen kan hun bandbreedte worden verminderd met 90 procent. Met zo weinig bandbreedte, werkt een website in feite niet meer, zeggen experts.
De wet werd versneld ingevoerd na ophef over de dochter en schoonzoon van President Erdogan. Die ontvingen beledigende reacties op Twitter toen ze de geboorte van hun vierde kind aankondigden. Erdogan reageerde woedend. "We kunnen de socialemedia-terreur niet langer accepteren," zei hij in een toespraak. "We willen zo snel mogelijk controle op alle socialemediakanalen."
Bekijk hier de reportage bij Dokuz8 op kantoor:
"Deze wet maakt het de regering nog makkelijker het internet te censureren," zegt Bicici. "Twitter kan volledig verdwijnen in Turkije." Als Twitter zich wel aan de Turkse regels gaat houden, dan denkt Bicici dat het een kwestie van tijd is tot het account van Dokuz8 zal worden geblokkeerd.
Turkije zegt de wet gebaseerd te hebben op de omstreden Duitse NetzDG wet, die haatzaaiende berichten en nepnieuws op sociale netwerken moet aanpakken. Die wet verplicht Twitter en Facebook aanstootgevende berichten en nepnieuws binnen 24 uur te verwijderen, anders volgen er boetes. In de Turkse wet gelden ook boetes, maar het verminderen van de bandbreedte, zoals dat in de Turkse wet staat, gaat een stap verder.
Critici en advocaten maken zich vooral zorgen om de uitvoering van de wet. "Duitsland heeft democratische instituties, het is niet te vergelijken" zegt advocaat Gulsah Deniz Atalar verbonden aan de oppositiepartij CHP. "Rechters voeren uit wat de regering ze opdraagt. Onafhankelijke rechtspraak is er niet meer in dit land. Daarom maken we ons ernstige zorgen over deze wet".
Ze benadrukt dat in de nieuwe wet ook clausules zijn opgenomen die het mogelijk maken oude content van sociale media en websites te verwijderen. "Dit is een poging het sociale geheugen van de samenleving te wissen. Gebeurtenissen van jaren geleden kunnen van het internet verdwijnen. Zoals demonstraties tegen de regering of corruptiezaken."
Censuur
Deniz Atalar roept de socialemediabedrijven op niet naar Turkije te komen. "Als ze dat wel doen dan worden ze in feite de lange arm van een repressief regime". Naar schatting 400.000 websites zijn op dit moment geblokkeerd op het Turkse internet. Twitter, YouTube en Wikipedia zijn periodes uit de lucht geweest.
"Turkije heeft een jonge bevolking die inmiddels wel gewend is om te gaan met censuur op internet," zegt Gokhan Bicici van Dokuz8 Nieuws. "Toen ze Twitter de vorige keer blokkeerden, was Turkije diezelfde dag het land waar de meeste tweets vandaan werden verstuurd. Mensen gebruiken VPN's. Ze vinden wel een weg."
Dokuz8 weet dat het vanaf oktober spannend voor ze wordt, dus zijn ze nu al bezig met het opzetten van alternatieve platforms om mensen te bereiken. "Nieuwsbrieven via email, whatsappgroepen, en ook Telegram is populair aan het worden in Turkije," zegt Bicici. "Zelfs al moeten we rooksignalen gebruiken. Zo lang we de wilskracht en energie hebben en zolang er vraag is naar objectief nieuws, kunnen ze ons niet stoppen."