Fysiek fooi geven gebeurt steeds minder, digitaal ook (nog) geen vetpot
Na een drankje in het café je kleingeld neerleggen of een potje geld in huis bewaren voor als er een pizza bezorgd wordt. Met steeds minder contant geld in omloop verandert ook de manier van fooi geven. Digitaal is in opkomst, zoals met verzoekjes in bestelapps. Toch blijft het een druppel op een gloeiende plaat, zegt FNV Horeca: de fooien nemen al jaren af.
Klanten van Thuisbezorgd kunnen sinds mei kiezen voor een online fooi van 5, 10 of 15 procent van de orderwaarde. Een op de tien klanten doet dat momenteel, zegt het bedrijf. Zij gaan meestal voor de gulden middenweg; 10 procent fooi geven is het populairst.
Klanten van bezorgdienst Deliveroo kunnen al vier jaar digitaal fooi geven. Ongeveer een op de vijf bestellers doet dat. Volgens de bezorgdiensten is het vooral een toevoeging voor de cashfooien; die zullen volgens hen niet zomaar verdwijnen.
'Minder cash voorhanden'
"Ik verwacht dat de meeste mensen op dit moment nog steeds een cashfooi geven", zegt Joris Wilton van Thuisbezorgd. "Dit is wat zij al jaren gewend zijn om te doen. We denken wel dat dit geleidelijk zal worden vervangen door online fooien. Contant geld is steeds minder voorhanden en corona heeft dit proces verder versneld."
Het bedrijf speelt naar eigen zeggen in op de digitalisering die al plaatsvond bij het afrekenen in restaurants, waar het bedrag naar boven kan worden afgerond om vervolgens met een betaalpas af te rekenen. Maar door de digitalisering vergeten klanten zo'n fooi nu vaak.
Dat heeft als gevolg dat de fooien al jaren afnemen, zegt Edwin Vlek, sectorbestuurder bij FNV Horeca. "Een fooi van 10 of 20 procent van klanten is voor bezorgers best aardig. Maar zet je dit af tegen de klassieke horeca, dan is het echt laag. Daar moet je uitgaan van het feit dat de helft van mensen fooi geeft, in goede tijden."
Niet bewust
De tijd van de vele fooien is dan ook definitief voorbij, denkt Vlek. "Er zijn nu digitale platforms en kassaopties om fooiverzoeken te doen in de horeca, maar dat staat in de kinderschoenen. Het is ook niet echt gastvrij om als ober te vragen: 'wat kan ik ervan maken?'. Gasten zijn bereid om fooi te geven, maar door digitaal betalen staan ze er minder bij stil. Er zijn minder triggers om het te doen dan bij een cash uitwisseling."
"Bij het gebrek aan contant geld moeten er andere manieren gevonden worden om fooi te geven", ziet ook etiquettedeskundige Anne-Marie van Leggelo. Zij geeft bedrijven en consumenten advies hoe zij met dit soort situaties om kunnen gaan. "Hoewel het hier niet verplicht is, zoals in Amerika, vinden mensen het in branches als de horeca wel normaal. Het zit dus ook in onze cultuur."
Zakelijk flirten
Als het aankomt op tip-etiquette blijft de basis hetzelfde als bij cashfooi, zegt Van Leggelo. "Je geeft het als je er een goed gevoel bij hebt en de service je bevalt. Die service hoeft niet letterlijk te zijn; het kan ook de online service zijn van een website die duidelijk is en soepel verloopt. Thuisbezorging en horeca spelen daar handig op in met opties als foodtrackers en bestelgeschiedenis."
Het zijn allemaal manieren om zakelijk te flirten, zegt de deskundige. "Met een app kan dat ook, juist zelfs. Er is niks raar aan om online fooi te geven. Mensen moeten zich ervan bewust worden dat het kan. Naar verloop van tijd zullen er meer tools komen. Het is immers zonde om die fooi te vergeten door het pinnen."
Vlek van FNV Horeca benadrukt wel dat de fooi een extraatje is. "Het is niet zoals in Amerika, waar bedienend personeel er echt afhankelijk van is. In Nederland hebben wij een systeem van een vast loon en fooi als extraatje. Je wilt de gast niet verantwoordelijk maken voor je geringe loon; het is en blijft hier een meevallertje."