'Nieuwe wet veroorzaakt onveiligheid in ggz-instellingen'

In instellingen voor geestelijke gezondheidszorg ontstaan steeds vaker onveilige situaties, omdat daar nu ook mensen worden behandeld die een ernstig strafbaar feit hebben gepleegd, meldt Trouw op basis van onderzoek door Investico, platform voor onderzoeksjournalistiek. Dat is het gevolg van de invoering van de Wet verplichte ggz op 1 januari. Volgens psychiaters zijn reguliere ggz-instellingen helemaal niet geschikt om deze groep op te vangen. In een enkel geval heeft het al geleid tot een gewelddadige situatie.

De mensen die door de strafrechters een behandeling in een reguliere kliniek krijgen opgelegd, hebben vaak beveiliging nodig die zo'n instelling niet kan bieden. De veiligheid van personeel en medepatiënten is volgens psychiaters daardoor in gevaar. De instellingen hadden bovendien al veiligheidsproblemen door personeelstekort.

Strafrechters kunnen sinds dit jaar daders met een psychische stoornis die voor een misdrijf veroordeeld worden, een behandeling opleggen in een ggz-instelling. Eerder kon dat alleen als een verdachte volledig ontoerekeningsvatbaar was. De patiënt kwam dan terecht in bijvoorbeeld een tbs-instelling, maar nu kunnen ze dus ook worden behandeld in een reguliere kliniek.

Rechters hebben verkeerde verwachtingen

De nieuwe wet regelt gedwongen behandeling voor mensen die door een psychische stoornis een gevaar zijn voor zichzelf of anderen. Het doel van de wet is het stijgende aantal gedwongen opnamen terug te dringen.

Maar volgens psychiaters leidt de wet juist tot grotere problemen, blijkt uit het onderzoek waarvoor een rondgang is gemaakt langs verscheidene ggz-instellingen. "De ggz is gericht op behandeling van een stoornis, niet op het verminderen van recidive. Sommige strafrechters hebben verkeerde verwachtingen van de wet", zegt geneesheer-directeur Claar Mooij van de noordelijke ggz-instelling Lentis.

"Sommige strafrechters zien plaatsing in de ggz als een vervangende straf, onder het mom: 'We kunnen deze mensen ook niet de straat op sturen'", zegt Mooij. In haar kliniek zijn inmiddels vijf mensen door de strafrechter geplaatst.

Geweld op afdeling

Ook andere ggz-instellingen zijn bezorgd. "De nieuwe wet heeft in een enkel geval al geleid tot geweld op een ggz-afdeling", zegt Elnathan Prinsen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiaters (NVvP) in Trouw.

Ook Remco de Winter, psychiater bij GGZ Rivierduinen, ziet grote problemen. "Dit zijn mensen die geen behandelbare stoornis hebben, maar wel allerlei problemen veroorzaken. Niemand weet wat ze ermee moeten, dus die sturen ze naar de ggz. De ggz wordt zo het afvoerputje van de maatschappij."

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is op de hoogte van de problemen. "We onderzoeken deze signalen en zullen hierover ook het gesprek met betrokken partijen voeren", zegt een woordvoerder in Trouw.