In Europa gaat het beter, maar wereldwijd meer corona dan ooit

• Ivo Landman

  redacteur Online

Terwijl in Nederland en een groot deel van Europa de corona-uitbraak zo ver is bedwongen dat cafés, restaurants en de grenzen weer open kunnen, ziet dat plaatje er op andere continenten heel anders uit. Het aantal dagelijks geregistreerde gevallen is wereldwijd nu groter dan ooit. Wat betekent dat voor ons?

Hoewel we de laatste tijd weer een paar lokale uitbraken zien in Europa, zoals in Duitsland, Spanje en Portugal, gaat het over het algemeen goed. De genomen lockdown-maatregelen lijken te hebben gewerkt.

Eerste of tweede golf?

Er zijn wel zorgen over een 'tweede golf' in het najaar, als we weer meer tijd binnen gaan doorbrengen. Binnenshuis is het risico op besmetting groter dan in de open lucht. In Australië, waar het nu winter is, lijkt dat al te gebeuren. Het land heeft zware maatregelen getroffen, zoals het sluiten van de grenzen tussen twee deelstaten en een lockdown in Melbourne.

Maar experts beklemtonen dat er eigenlijk geen sprake is van een tweede golf, omdat de eerste golf nog steeds over wereld rondwaart. In landen als de VS, Brazilië, India en Zuid-Afrika lopen de aantallen flink op.

Dat heeft ook te maken met de toenemende testcapaciteit daar, zegt epidemioloog Patrica Bruijning. "Of het aantal in een bepaald land echt hoger ligt dan twee maanden geleden, is soms moeilijk in te schatten."

Om toch een indruk te krijgen van de verspreiding van het virus zijn de grafieken per land over een langere tijd het meest veelzeggend. En daaruit komt een duidelijk beeld naar voren, zegt Bruijning: in landen of (deel)staten die hun coronamaatregelen al gingen versoepelen terwijl het aantal infecties nog niet heel laag was, is nu weer een flinke toename te zien. Dat is bijvoorbeeld gebeurd in een aantal Amerikaanse staten, zoals Texas en Florida.

In Nederland zijn maatregelen ook versoepeld, maar pas toen het aantal nieuwe besmettingen relatief laag was. Toch is wat er in de VS gebeurt een waarschuwing is voor ons allemaal, zegt de epidemioloog van het UMC Utrecht. "Als het aantal gevallen gaat stijgen, kan het makkelijk weer uit de hand lopen."

Blijven testen

We zien in Nederland nu ook al af en toe kleine uitbraken. Daarom is het enorm belangrijk om te blijven testen op corona, benadrukt arts-microbioloog Jan Kluytmans.

"In februari, maart hebben we ons laten verrassen. Dat het virus zich zo makkelijk kon verspreiden via mensen die vaak nauwelijks ziek waren, wisten we nog niet. Nu zitten we erbovenop met een gecoördineerde aanpak, maar het staat of valt met snel geïnformeerd zijn door laagdrempelig testen. Sommige mensen denken: het hoeft niet meer, bijna niemand heeft het, bijna alle testen zijn negatief. Maar blijf het gewoon doen. Want het virus is niet weg. En hoe vroeger je erbij bent, hoe meer kans dat je een grotere uitbraak kunt voorkomen."

Dit zijn de geregistreerde coronabesmettingen sinds 1 mei wereldwijd:

Een andere zorg zijn de vakanties. Het reizen heeft maanden nagenoeg stilgelegen en dat heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het beteugelen van corona in Nederland en Europa. "Nu gaan we die ruimte weer pakken en gaan we ook weer reizen", zegt Kluytmans.

Zorgelijk vindt hij het als mensen naar bestemmingen buiten Europa willen. Voor landen buiten Europa geldt nu nog zonder uitzondering code oranje (of zelfs rood). "Je mag in landen met reisadvies oranje alleen noodzakelijke reizen maken, maar gaat iedereen zich aan dat reisadvies houden? Voor sommige landen is toerisme heel belangrijk, dus dat spanningsveld gaat toenemen. Enerzijds willen wijzelf weer wat leuks doen, en anderzijds willen sommige landen graag weer toeristen ontvangen."

Epidemioloog Bruijning wijst erop dat een uitbraak overal kan plaatsvinden. "Je moet je niet veilig wanen. Ook als er ergens bijna geen corona is, kan jij de eerste zijn, bij wijze van spreken."

Het type vakantie kan wel van invloed zijn. "Als je in Spanje twee weken in een huurhuis met een zwembad zit, loop je niet veel risico. Maar op partyreis naar Ibiza, dat is een ander verhaal. Dus het gaat er vooral om: wat ga je doen? Zorg dat je goed geïnformeerd bent en wees je bewust van je eigen gedrag."

Vooral in Zuid-Amerika zijn nu veel besmettingen. Correspondent Marc Bessems legt in deze video uit hoe dat kan: