200 bedden voor intensive care erbij, totaal komt op 1350
Er komen in Nederlandse ziekenhuizen op korte termijn 200 intensivecarebedden bij. Het totaal aantal IC-bedden komt daarmee op 1350. Dat aantal moet snel uitgebreid kunnen worden tot 1700 als de nood aan de man komt, is de ambitieuze doelstelling van het zogenoemde Opschalingsplan covid-19 dat in Rotterdam is gepresenteerd door Ernst Kuipers, de voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg.
Het ministerie van VWS had de commissie die het plan heeft gemaakt opgedragen om het aantal IC-bedden structureel te verhogen tot 1700. Maar de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) en de Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland IC (V&VN IC) hebben zich daar tegen gekeerd.
Zij menen dat de kwaliteit van de IC-zorg in het gedrang komt als er te veel IC-bedden bijkomen. Voor 200 extra IC-bedden zijn ruim vierhonderd extra verpleegkundigen nodig die een opleiding van 18 maanden afgerond moeten hebben. Die extra mensen zijn een groot probleem. Door personeelsgebrek is een op de tien IC-bedden structureel niet in gebruik. Bij de IC-artsen speelt dit probleem veel minder.
Meer ziekenhuisbedden
Uitbreiding van de IC-capaciteit gaat samen met uitbreiding van het aantal bedden op verpleegafdelingen. Ook daar is extra capaciteit nodig, met name om covid-19-patiënten te verplegen zolang er geen vaccin beschikbaar is tegen het coronavirus. Volgens het Opschalingsplan covid-19 moeten er ook op verpleegafdelingen naar schatting 1300 bedden bij komen.
De uitbreiding naar 1350 beschikbare IC-bedden moet al in het najaar gerealiseerd zijn. Verder moet het dan mogelijk zijn om zo nodig op te schalen naar 1700 bedden. Het lijken moeilijk haalbare doelen, vooral gezien het al jaren bestaande tekort aan IC-verpleegkundigen.
Het uitbreiden van het aantal IC-bedden en verpleegbedden in de ziekenhuizen heeft ook zijn weerslag op andere sectoren van de zorg. Het betekent in de praktijk dat er 25 extra ambulances nodig zijn, zeven mobiele intensivecare-units en een extra helikopter. Ook is er extra capaciteit in de huisartsenzorg, bij de thuiszorg en in de wijkverpleging nodig, net als in de revalidatiezorg aan huis en in centra.
Samenwerking met Duitsland
Voor 1 oktober moeten zo veel mogelijk ondersteuners met en zonder verpleegkundige achtergrond opgeleid worden, zodat ze bij een nieuwe piek in het aantal covid-19-patiënten ingezet kunnen worden. Verder moeten verpleegkundigen op korte termijn kunnen beginnen met het eerste deel van de IC-opleiding, de basisopleiding acute zorg, zodat ze daarna snel kunnen doorstromen.
Bovendien is het noodzakelijk, aldus het Opschalingsplan covid-19, dat meer mensen de opleiding tot IC-verpleegkundige gaan doen, omdat de instroom al jaren achterblijft bij de behoefte.
Het plan voorziet ook in samenwerking met Duitsland. Zodra de 1350 IC-bedden in Nederland vol zijn kan worden uitgeweken naar beschikbare bedden in Duitsland. In Noordrijn-Westfalen zijn ziekenhuizen bereid om te helpen. In Zuid-Nederland kan er een vergelijkbare samenwerking met Belgische ziekenhuizen komen.
Iedereen houdt zijn hart vast voor een nieuwe piek. Want hoe moet het dan allemaal, zonder dat we reguliere zorg weer afschalen?
Het plan heeft nog geen financiële onderbouwing. De opstellers adviseren de minister van VWS om de beschikbaarheid van voldoende bedden, personeel en materiaal te financieren, maar ook de eenmalige uitgaven die nodig zijn voor het realiseren ervan.
Voor verpleegkundigen is ontevredenheid over het salaris de meest voorkomende reden om naar ander werk te zoeken. "Passende inschaling is daarom noodzakelijk om IC-verpleegkundigen te behouden en te werven", aldus het Opschalingsplan covid-19.
"Ik zie op de IC's nog geen extra verloop van personeel", zegt Rowan Marijnissen van V&VN IC en zelf werkzaam op de IC van het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis in Tilburg. Ze is een van de opstellers van het opschalingsplan.
"Maar ik merk wel dat mijn collega's allemaal ontzettend moe zijn. En iedereen houdt zijn hart vast voor een nieuwe piek. Want hoe moet het dan allemaal, zonder dat we reguliere zorg weer afschalen? Daarvan hebben we de schade gezien. Maar als we dat niet hadden gedaan, dan hadden we het nooit gered."
Blik opentrekken
De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) laat in een reactie weten dat de kosten vooraf door het ministerie van VWS moeten worden gefinancierd, wil het plan slagen. "Zonder die toezegging kan niemand ermee aan de slag. Er is veel van medewerkers gevraagd. Een blik opentrekken is niet mogelijk", aldus de NVZ.
