Heleen D'Haens
redacteur Buitenland
Heleen D'Haens
redacteur Buitenland
"Dit zijn ze, de maskers van de overheid." Ann Herzeel, apotheker in het Brusselse Molenbeek, toont de mondkapjes die ze vanaf vandaag aan klanten mag uitdelen namens de Belgische regering. Ze bestelde een doos van duizend stuks, "om te beginnen".
Dat het vandaag nog geen storm loopt, verbaast de apotheker weinig. De maskers van de overheid komen veel later dan gepland. Omdat mondkapjes in België al sinds begin mei verplicht zijn op drukke plekken, hebben veel Belgen ze inmiddels zelf aangeschaft.
En dan ging er nog iets mis: de stof van de overheidskapjes blijkt een wasbeurt op 60 graden, zoals wordt aanbevolen, niet aan te kunnen. De maximale wastemperatuur is 30 graden. "Ik ben blij dat ik als apotheker nog extra uitleg kan geven", zegt Herzeel. Ze raadt haar klanten aan de maskers te wassen met zeep en ze daarna nog 72 uur aan de kant te leggen voor de zekerheid.
Bij de corona-aanpak ging de laatste tijd meer mis, laat correspondent Thomas Spekschoor zien in deze reportage:
De flater rond de mondmaskers is de laatste in een reeks, begaan door de vele regeringen in België. Alleen al voor volksgezondheid zijn in het land negen ministers bevoegd, verdeeld over de federale overheid, gewesten en gemeenschappen. Nu de ergste storm rond corona is gaan liggen is, wordt duidelijk wat voor brokkenparcours zij de afgelopen weken hebben afgelegd.
Zo rekende de Vlaamse minister voor Volksgezondheid op de federale overheid om een app te ontwikkelen die het contactonderzoek zou vervangen. Toen dat een misverstand bleek, had hij nog twee weken om mensen klaar te stomen die dat onderzoek handmatig konden uitvoeren.
Andere voorbeelden: de regering besliste dat de verzorgingstehuizen weer open mochten, zonder die tehuizen daarvan op de hoogte te stellen. Toen de grens met Frankrijk eind mei weer openging voor familieleden, wist de Franse grenspolitie daar niets van. En spoormaatschappij NMBS was niet ingelicht toen de regering iedere Belg een gratis tienrittenkaart beloofde, om het binnenlandse toerisme aan te jagen.
'Cocktail van problemen'
De oorzaak van het Belgische gestuntel? Volgens politicoloog Carl Devos is dat niet één fout, maar "een cocktail van problemen". Zo heeft België ruim een jaar na de verkiezingen nog steeds geen volwaardige regering. Premier Wilmès, aangesteld om de Belgen uit de crisis te leiden, doet dat met een minderheidsregering die alleen voor coronabeleid gedoogsteun krijgt.
"Een kolderkabinet", noemt Devos het. "Het functioneert voor geen meter. Er is geen begroting, geen visie, geen kader om binnen te werken. Daardoor wil elke partij zijn eigen ideetjes uitvoeren en schiet het beleid alle kanten op."
Vlaanderen heeft dan weer wel een volwaardige regering, maar niet de bevoegdheid om in zijn eentje een gezondheidscrisis te bestrijden. Politicoloog Devos noemt de situatie dramatisch. "Wanneer in vergaderingen wordt gevraagd welke minister ergens voor verantwoordelijk is, is het antwoord vaak 'niemand'. Zo schuift iedereen de verantwoordelijkheid af."
Zorg belemmerd
Veel misverstanden die zo ontstaan zijn, zullen de meeste Belgen doen grinniken. Als het gaat om politieke chaos zijn ze immers wel wat gewend. Toch wordt steeds duidelijker dat getreuzel en gebrekkige communicatie ook de zorg in de weg hebben gezeten.
Vooral in verzorgingstehuizen, die anders dan de ziekenhuizen niet onder de federale regering vallen. Het personeel kreeg daardoor veel later beschermend materiaal geleverd, toen veel bewoners al besmet waren. Meerdere experts die de regering in België adviseren over de corona-aanpak, zeggen dat alles met één minister veel gemakkelijker was geweest.
Hervorming?
De oplossing voor het Belgische probleem is volgens politicoloog Carl Devos duidelijk: er moet een nieuwe regering komen, en de bevoegdheden van ministers moeten herverdeeld worden in een staatshervorming. Optimistisch is hij daar niet over: "Ik vrees dat de volgende crisis er eerder zal zijn."
Toch blijven de meeste Belgen voorzichtig met kritiek op de overheid. "De crisis heeft ons in snelheid gepakt", vindt apotheker Ann Herzeels. "Het was ook heel moeilijk." Haar klanten zijn vooral blij met een extra mondkapje. "Het verbaast me helemaal niks dat het zo lang geduurd heeft", zegt een oudere vrouw, "maar het is beter dan niks."
De volgende klant is het daarmee eens. "Ik had zelf al mondmaskers gekocht, maar die zijn blauw. Die zijn niet zo mooi." De vrouw is vooral blij met de kleur van het gratis masker: effen wit. "Mijn dochter trouwt dit weekend. Deze past beter bij mijn jurk."