Onderzoek: uitzonderlijke schuimlaag surfdrama door veel algen en wind
De hoeveelheid zeeschuim ten tijde van het ongeval voor de kust van Scheveningen, waarbij vijf ervaren surfers om het leven kwamen, was "opmerkelijk". De metershoge laag werd veroorzaakt door een "uitzonderlijke combinatie" van veel algenresten en een voor de tijd van het jaar ongebruikelijk harde, aanlandige wind.
Dat concludeert het Koninklijk Nederlands Instituut voor het Onderzoek der Zee (NIOZ) in een eerste onderzoek. Het blijft onduidelijk hoe de watersporters op 11 mei om het leven konden komen en welke rol het schuim daarbij speelde. Het NIOZ heeft enkel onderzoek gedaan naar de situatie op zee ten tijde van het ongeval en hoe er zo veel schuim kon ontstaan.
"De precieze toedracht van het ongeval is niet bekend", benadrukken de NIOZ-wetenschappers in hun 52 pagina's tellende onderzoeksrapport. Zo waaide het op die dag hard, stond er een sterkte stroming en toen de surfers in het water lagen, veranderde de windrichting snel.
Uitzonderlijk hoge schuimlaag
Waarnemend burgemeester Remkes van Den Haag schrijft vandaag in een brief aan de raad dat het OM inmiddels het ongeluk na onderzoek heeft bestempeld als een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Die lezing heeft college overgenomen.
Katja Philippart, algenonderzoeker bij het NIOZ, zei op NPO Radio 1 dat er op basis van het onderzoek geen conclusies worden getrokken als het gaat om de oorzaak.
De metersdikke schuimlaag op 11 mei was wel uitzonderlijk, zegt ze. De laag ontstond door Phaeocystis globosa: een alg die in deze tijd van het jaar bloeit. Hierbij komt als restproduct eiwit vrij en ontstaat slijmerig water. Als er dan harde aanlandige wind staat, zoals rond 11 mei, wordt dat opgeklopt. Vergelijkbaar met het opschuimen van melk voor cappuccino.
Sinds 2009 telt het NIOZ de algen voor de kust van Scheveningen. Philippart: "En sinds het begin van die telling hadden we niet zo veel algen van die specifieke soort gezien." De schuimlaag klopt met name op in de branding en bij obstakels, legt Philippart uit. "Zoals het Noordelijk Havenhoofd."
'Botte pech'
Pat Smith, nachtburgemeester van Den Haag, zelf surfer en een kennis van de slachtoffers, zei een dag na het surfdrama al dat het ongeluk waarschijnlijk een samenloop van omstandigheden was. "De elementen keerden zich tegen hen, doordat de windrichting heel snel veranderde." Hij noemde het ongeval "botte pech".
Volgens hem weten surfers, zeker als ze ervaren zijn, normaal gesproken namelijk goed om te gaan met schuim. Ook al kan het een watersporter desoriënteren en voelt het aan als een kleverige pasta.
De ervaren surfer Chris Way omschreef surfen door schuim als "een soort doolhof zonder uitgang":
Het is in de toekomst volgens de NIOZ-onderzoekers wel goed mogelijk een alarmsysteem te maken dat watersporters automatisch waarschuwt voor een hoge schuimlaag "nu het potentieel gevaar van zeeschuim bekend is".
Dat systeem zou wel gecombineerd moeten worden met het monitoren via bijvoorbeeld webcams en het geven van goede voorlichting. "Want ophoping van schuim aan de kust kan snel gebeuren en lokale omstandigheden in wind en stroming kunnen snel veranderen."
Twee lichamen van de overleden surfers - die tussen de 22 en 38 jaar waren - werden dezelfde dag nog uit het water gehaald. Twee anderen werden een dag later teruggevonden. Gisteren werd het vijfde lichaam geborgen.
