Varkensbaai, een CIA-flater van formaat

Het was misschien wel de grootste flater uit de geschiedenis van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA: de invasie van de Varkensbaai in Cuba in 1961.

Vandaag precies vijftig jaar geleden landden 1400 zwaarbewapende Cubaanse ballingen in de afgelegen baai aan de zuidkust van Cuba. Fidel Castro was amper twee jaar eerder aan de macht gekomen.

Voorspel

Toen Fidels bebaarde revolutionairen op 1 januari 1959 triomfantelijk Havanna binnentrokken, was het allesbehalve duidelijk wat zij van plan waren met Cuba. Was Castro een democraat en een nationalist of stiekem een communist?

Al in maart 1960 besloot de toenmalige president Eisenhower dat het nieuwe regime de Amerikaanse belangen schaadde. Hij gaf de CIA toestemming voor geheime operaties tegen Cuba.

Varkensbaai

Eisenhowers opvolger, John F. Kennedy, keurde uiteindelijk het plan voor een invasie van Cuba goed. Hoewel de Amerikanen de actie gepland hadden, de wapens leverden en op een geheime basis in Guatemala honderden Cubaanse ballingen hadden getraind, moest de betrokkenheid van Washington geheim blijven.

Op 17 april 1961 keerden de Cubaanse ballingen terug op Cubaanse bodem. Zwaarbewapend en met maar één doel: de val van Fidel Castro.

Playa Girón

Het liep anders: Fidel Castro leidde persoonlijk de verdediging. De gevechten concentreerden zich vooral rond Playa Girón (het Girón strand). Na drie dagen was de aanval afgeslagen, de invasiemacht uitgeschakeld en de mythe rond Fidel Castro compleet.

Playa Girón werd een inspiratiebron voor revolutionairen wereldwijd. Fidel Castro besloot voortaan steun en bescherming te zoeken bij Amerika's aartsvijand, de Sovjet-Unie.

Marxist

Een paar weken na de invasie verklaarde Fidel Castro dat Cuba voortaan socialistisch was. Er kwam een eenpartijstelsel en voor het jaar voorbij was had hij publiekelijk toegegeven een marxist te zijn.

De Russen kwamen en stuurden raketten, officieel om Amerikaanse ambities op Cuba te weerstaan.

De Amerikanen kwamen erachter en in februari 1962 beleefde de wereld misschien wel de gevaarlijkste episode van de Koude Oorlog. Een kernoorlog werd ternauwernood voorkomen. En de Varkensbaai is vandaag, precies een halve eeuw na de flater van de CIA, nog steeds in handen van de gebroeders Castro.