Claus Kaminsky schrok zich rot, afgelopen weekend. Ineens was daar het bericht: "Corona-uitbraak in baptistenkerk in Frankfurt." Als burgemeester van de aangrenzende gemeente Hanau wist hij meteen dat het fout zat. Veel families van de geloofsgemeenschap, die iedere zondag de bewuste kerk bezoeken, wonen immers in zijn stad.
Zijn vrees bleek gegrond. Binnen no-time werden in de regio 112 nieuwe besmettingen ontdekt. Allemaal terug te leiden tot één gebedsdienst, een paar weken geleden. Van de zieken bleken er 34 uit Hanau te komen. "Volkomen verrast waren we, door iets wat nota bene kilometers verderop was gebeurd" verzucht Kaminsky. "En dat maakt de strijd tegen corona zo frustrerend. Je weet nooit waar en wanneer zo'n nieuwe hotspot opduikt. Je denkt de zaken netjes op orde te hebben om nieuwe versoepelingen door te voeren, en dan wordt alles ineens weer overhoop gegooid."
Hoewel de uitbraak in de baptistenkerk de deelstaat Hessen veel schrik aanjaagt, is er ook een positieve ontwikkeling te zien. Dankzij intensief bron- en contactonderzoek wisten de lokale GGD's razendsnel alle personen in kaart te brengen die met de besmette mensen in aanraking waren geweest. "Daardoor hebben we de verdere ongecontroleerde verspreiding van het virus voorlopig weten tegen te houden," meent dr. Siegfried Giernat van de GGD Main-Kinzig. Dat is het district waartoe de stad Hanau ook behoort. Wandelend door het gemeentekantoor wijst Giernat naar kamers aan weerszijde van de gang. Tientallen mensen zitten druk telefonerend achter computerschermen. Het zijn virusdetectives die dagelijks tientallen potentieel zieke mensen traceren, ondervragen en beoordelen. Waar bent u geweest, met wie en hoe lang?
"Zij die langer dan 15 minuten in direct contact zijn geweest met een besmet persoon, beschouwen we als verdacht, monitoren we en plaatsen we in categorie 1. Dat betekent een wettelijk verplichte quarantaine en in geval van ziekteverschijnselen een onmiddellijke coronatest."
De enige besmettingen die er nu nog bij komen, gebeuren binnen de gezinnen die toch al in isolatie zitten.
Dokter Giernat is ervan overtuigd dat dergelijk bron- en contactonderzoek, samen met uitvoerig testen, de enige methoden zijn om de strijd tegen corona op de lange termijn te winnen. "Als wij erin slagen om zo'n 60 procent van alle contacten van een besmet persoon te achterhalen en in quarantaine te plaatsen, dan vlakken we de curve van de besmettingen al dramatisch af. Dat blijkt ook bij de nieuwe uitbraak in de kerk. De enige besmettingen die er nu nog bij komen, gebeuren binnen de gezinnen die toch al in isolatie zitten. En daarmee hebben we het onder controle."
Track and trace. Zo hoopt Duitsland via een lappendeken van duizenden virusdetectives de nieuwe fase van de corona-pandemie door te komen. Waar nodig krijgen de gezondheidsdiensten steun en advies van het Robert Koch Instituut, het Duitse RIVM dat zelf ook ruim vijfhonderd zogeheten 'containment scouts' speciaal voor dit werk heeft opgeleid. In Nederland bereiden GGD's zich eveneens voor op een vorm van contactonderzoek. Maar bij ons krijgen contactpersonen alleen het "dringende advies" om zich aan de opgelegde quarantaine te houden, waar dat in Duitsland dus wettelijk verplicht is. Wie zich er niet aan houdt is strafbaar.
Kwestie van regels
Ook Claus Kaminsky ziet de resultaten van de bron- en contactonderzoeken. Hij hoopt dat daarmee de uitbraak in de kerkgemeenschap is ingedamd.
Toch is hij allerminst gerustgesteld. Iedere dag moet zijn crisisteam in Hanau opnieuw overwegen of de vrijheidsbeperkende maatregelen voor de burgers nog wel te verantwoorden zijn. Het liefst zou hij alles weer opengooien. Maar zo'n plotselinge hotspot dwingt hem juist in de tegenovergestelde richting te denken. Het is een kwestie van regels. "We hebben in Duitsland een bovengrens afgesproken van vijftig nieuwe corona-gevallen per week per gebied van 100 duizend inwoners. Kom je daarboven, dan moet je sommige versoepelingen mogelijk terugdraaien. De psychologische en economische effecten daarvan zouden niet best zijn. We zitten in onze stad nu op 34 nieuwe besmettingen in een week, en het is extreem gevaarlijk dat er binnen die families in quarantaine nog gevallen bijkomen. Dan zit je zo op de vijftig."
