Zwangere vrouwen lijken geen extra risico te lopen bij covid-19

• Francien Yntema

  Redacteur Wetenschap

Zwangere vrouwen hoeven zich geen grote zorgen te maken over hun eigen gezondheid of de gezondheid van hun ongeboren kind. Dat blijkt uit gesprekken met artsen en wetenschappers die onderzoek doen naar covid-19 en zwangerschap.

Sinds 1 maart zijn in Nederland zeker 211 zwangere vrouwen positief getest op het nieuwe coronavirus. Gynaecologen en verloskundigen geven de aantallen wekelijks door aan NethOSS. "Dat is een doorlopende registratie van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) waarin we onder meer moedersterfte monitoren", legt Kitty Bloemenkamp uit. Zij is hoogleraar verloskunde aan het UMC Utrecht en voorzitter van het Nederlandse en het internationale team dat de registratie en het bijbehorende onderzoek uitvoert.

Kleine kans op infectie

Bloemenkamp denkt dat zwangere vrouwen de maatregelen goed volgen. "Jaarlijks worden rond de 185.000 kinderen geboren, dus zijn er vanaf 1 maart circa 46.000 vrouwen bevallen. Het aantal van 211 vrouwen die klachten hadden en positief zijn getest valt mij dan erg mee. De kans dat zwangeren het virus opliepen is dus klein geweest."

"Het ziekteverloop is redelijk vergelijkbaar met de algemene bevolking", zegt Bloemenkamp. "Meestal blijft het bij milde klachten zoals hoesten en koorts, maar in zeldzame gevallen kan de ziekte ernstig verlopen. We zien dat in Nederland zo'n 3 à 4 procent van de positief geteste zwangere vrouwen op de IC terecht komt."

De kans dat zwangere vrouwen aan covid-19 overlijden is extreem klein, stelt Bloemenkamp. "Tot nu toe is er in Nederland één vrouw in het kraambed overleden aan covid-19. Dat is een heel ander beeld dan bijvoorbeeld bij de ziekte MERS, die door een ander coronavirus wordt veroorzaakt. Daarbij zien we een sterfte van zo'n 25 procent."

Meer vroeggeboortes

Wel zijn er meer vroeggeboortes. "Als een zwangere vrouw te ziek wordt, dan wordt bekeken of ze eerder moet bevallen, zeker als ze 28 weken of langer zwanger is", zegt Bloemenkamp. "Vanaf dat moment kun je echt iets voor het kind betekenen en herstelt de moeder sneller."

"Vooral in de laatste 12 weken hebben zwangere vrouwen meer kans op een ernstig verloop van een longontsteking. Dat komt doordat het immuunsysteem tijdens de zwangerschap verandert en doordat het middenrif - belangrijk voor de ademhaling - later in de zwangerschap omhoog wordt geduwd."

Antistoffen aangetroffen

De kans dat de baby het virus in de baarmoeder oploopt is volgens Bloemenkamp extreem klein. "In een paar gevallen zijn er virusdeeltjes aangetroffen in de placenta en ook zijn er een aantal keer antistoffen tegen het nieuwe coronavirus gevonden bij baby's die zelf geen tekenen van infectie hadden. Af en toe gebeurt er dus mogelijk wel iets."

Bloemenkamp wil daarom met collega's meer onderzoek doen naar hoe een covid-19 infectie verloopt bij moeders en hun ongeboren kinderen. Daarom hebben ze een subsidieaanvraag ingediend voor onderzoek naar veranderingen van het immuunsysteem van de moeder, naar antistoffen bij moeder en kind en naar wat er precies in de placenta's gebeurt.

Er is ook al pathologisch onderzoek gedaan aan placenta's van vrouwen die tijdens de zwangerschap of bevalling covid-19 hadden. "Die geven tot nu toe weinig reden tot zorg", meent kinderpatholoog Peter Nikkels van het UMC Utrecht. "Er zijn geen grote afwijkingen aangetroffen die overduidelijk door het virus worden veroorzaakt."

Baby's nauwelijks ziek

Pasgeboren baby's die met het virus besmet raken hebben daar - op een enkele uitzondering na - niet of nauwelijks last van, zegt Willem de Vries, neonatoloog in het Wilhelmina Kinderziekenhuis en vice voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde. "Tot nu toe zijn er in Nederland geen baby's met covid-19 op de neonatale IC's beland."

Toch worden alle kinderen van 0 tot 18 jaar die covid-19 hebben gehad gevolgd. Sinds begin april registeren kinderartsen - als de ouders toestemming geven - alle kinderen die positief zijn getest. "We willen graag weten hoe deze kinderen zich ontwikkelen", zegt De Vries. "Groeien ze bijvoorbeeld goed? En hoe is hun longfunctie?"

Kinderen van wie de moeder tijdens de zwangerschap positief is getest voor covid-19, worden niet gevolgd. Daar is volgens De Vries op dit moment geen aanleiding toe. "Maar mochten er aanwijzingen komen dat er met deze groep toch iets aan de hand is, dan kunnen we ze vinden via de NethOSS."

Of het nu risicovoller is om zwanger te zijn dan in andere perioden, weet Bloemenkamp niet zeker. "Om die vraag te beantwoorden moeten we niet alleen kijken naar de kans om ziek te worden, maar bijvoorbeeld ook naar de vraag of zwangere vrouwen minder snel naar zorgverleners gaan als er problemen zijn. Daar hebben we nu nog geen zicht op."