Document dat Himmler fataal werd opgedoken
De papieren waarmee Heinrich Himmler tevergeefs door geallieerde linies probeerde te komen, zijn 75 jaar na zijn dood opgedoken. De familie van een Britse inlichtingenofficier heeft het document aan een Brits museum geschonken, samen met de bretels die de SS-leider aanhad bij zijn arrestatie.
In de chaos van de oorlog wist Himmler na de capitulatie van nazi-Duitsland op 8 mei 1945 nog twee weken uit handen van de geallieerden te blijven. Op de dag dat in het Noord-Duitse stadje Flensburg de laatste resten van het Derde Rijk werden ontmanteld met de arrestatie van Hitlers opvolger Dönitz, was ook voor Himmler het spel uit.
Himmler had op 22 mei geprobeerd de Britten om de tuin te leiden met valse papieren. Daarmee gaf een van de hoogste nazi-leiders zich uit voor de eenvoudige sergeant Heinrich Hizinger. Himmler had al zijn onderscheidingstekens afgedaan, zijn kenmerkende snor afgeschoren en droeg een ooglapje toen hij met twee anderen door Britse soldaten werd aangehouden in de buurt van Hamburg.
Himmler viel door de mand door een stempel die was gebruikt om het Entlassungsschein te maken. De Britse militairen wisten dat die gebruikt werd door SS'ers die probeerden weg te komen en hadden daarom opdracht gekregen iedereen met zo'n A4'tje op te pakken.
Aanvankelijk hadden de Britten nog niet door dat ze de architect van de Holocaust in handen hadden, de laatste hoge nazi die nog op vrije voeten was. Himmler besloot echter open kaart te spelen, misschien in de hoop dat hij kon onderhandelen met de Britten. Hij had eerder geprobeerd een wit voetje te halen door op het laatste moment gevangenen uit de concentratiekampen te laten gaan.
Himmler werd kort ondervraagd en moest een medische keuring ondergaan. Toen de arts daarbij iets verdachts opmerkte in zijn wang, beet Himmler de verstopte cyanidecapsule kapot en stierf binnen enkele minuten. Zijn lichaam werd op een geheimgehouden plaats in Noord-Duitsland begraven.
Het papiertje dat Himmler had gebruikt, werd bewaard door luitenant-kolonel Noakes, die waarschijnlijk als MI5-officier aanwezig was bij het verhoor. Het werd als erfstuk binnen zijn familie doorgegeven, tot een achternicht het doneerde aan het Military Intelligence Museum in Shefford.
Zodra de Britse lockdown voorbij is, zal het daar worden tentoongesteld. Uit het document blijkt in ieder geval dat het pseudoniem dat Himmler gebruikte jarenlang verkeerd is geschreven: er werd gemeld dat hij zich Heinrich Hitzinger noemde. Op het document ontbreekt echter de letter t.
"Wat mij zo aanspreekt aan het verhaal is dat de Duitsers zelf zo garandeerden dat hij werd ontmaskerd", zegt de curator van het museum tegen de BBC. "Zonder dit document was Himmler misschien ongezien door het systeem geglipt, zoals met zo veel gezochte nazi's gebeurde."