Abbas dreigt (weer) met einde samenwerking Israël en VS, hoe serieus is hij?

De Palestijnse president Mahmoud Abbas heeft opnieuw gedreigd de veiligheidssamenwerking met Israël en de Verenigde Staten op te zeggen. Dat deed hij gisteren als reactie op de plannen van Israël om delen van de bezette Westelijke Jordaanoever te annexeren.

"Hij probeert hiermee een duidelijke waarschuwing af te geven aan Israël", vertelt correspondent Ties Brock. "Maar dit soort uitspraken doet hij vaker en het is dus nog maar de vraag of het dit keer echt zal gebeuren."

Abbas deed de uitspraak na een vergadering van de Palestijnse Autoriteit in Ramallah. Hij zei dat de Israëlische annexatie van welk deel dan ook van de Westoever alle kansen op een tweestatenoplossing teniet zou doen.

"De Palestijnse Bevrijdingsorganisatie en de Staat Palestina zijn vanaf vandaag vrijgesteld van alle overeenkomsten en afspraken met de Amerikaanse en Israëlische regeringen en van alle verplichtingen die op deze afspraken en overeenkomsten zijn gebaseerd, inclusief de veiligheid", aldus Abbas.

Nieuwe regering

De uitspraak van de Palestijnse leider heeft volgens Brock alles te maken met de nieuwe Israëlische regering, die zondag het vertrouwen kreeg van het parlement. "Premier Netanyahu kondigde toen nogmaals aan om delen van de Westoever te annexeren. Dat gaat lijnrecht in tegen het streven van de Palestijnen naar een eigen staat in dat gebied."

Volgens het regeerakkoord kan Netanyahu op korte termijn stappen zetten om delen van Palestijns gebied toe te voegen aan het grondgebied van Israël, bijvoorbeeld de Israëlische nederzettingen daar. "De coalitiepartijen hebben afgesproken dat Netanyahu daar op 1 juli mee mag beginnen, al is het nog niet duidelijk of dat ook zal gebeuren."

Het grootste deel van de internationale gemeenschap is fel tegen de Israëlische plannen. De Europese Unie en de Verenigde Naties benadrukken dat de grenzen alleen gewijzigd kunnen worden met instemming van beide partijen. De VS is minder uitgesproken; minister van Buitenlandse Zaken Pompeo noemde het vorige week "een Israëlische beslissing".

Mogelijke escalatie

Als Abbas dit keer de daad bij het woord voegt en de samenwerking opzegt, heeft dat volgens Brock grote gevolgen. "Israël en de Palestijnse Autoriteit oefenen samen het gezag uit op de Westoever. Zo krijgt het Israëlische leger bijvoorbeeld de ruimte om invallen te doen in Palestijnse dorpen en steden. Als Abbas die samenwerking eenzijdig opzegt, zal dat lastiger worden. Ook is het mogelijk dat de Palestijnse politie zich tegen Israël zal keren."

Maar een einde van de samenwerking brengt ook de positie van Abbas in gevaar. "Hij zal aanzien verliezen en belastinginkomsten mislopen. Daarnaast is het ook nog maar de vraag wat er met internationale geldstromen zal gebeuren."

Om deze redenen is de Palestijnse leider altijd huiverig geweest om ook daadwerkelijk een streep te zetten door de verdragen met Israël en de VS. "Hij roept dit al zo vaak, dat het dreigement aan kracht verliest. Veel mensen denken hier dan ook: eerst zien, dan geloven."

Huidige spanningen

De uitspraak van president Abbas komt in tijden van oplopende spanningen op de bezette Westelijke Jordaanoever. Zo werd er vorige week dinsdag een Israëlische militair gedood bij een inval in de Palestijnse stad Jenin, in het noorden van de Westoever. Hij werd geraakt door een steen die vanaf een gebouw naar beneden werd gegooid.

Een dag later schoot een Israëlische militair een 15-jarige Palestijnse jongen dood bij een botsing tussen Israëlische militairen en Palestijnen in een vluchtelingenkamp in het zuiden. Op donderdag werd een Palestijnse man doodgeschoten door een Israëlische militair nadat hij op hoge snelheid op een legerpost inreed en een militair verwondde.

"In hoeverre deze gebeurtenissen direct een rol spelen bij de uitspraak van Abbas is niet duidelijk", vertelt Brock. "Het lijkt eerder een reactie op de annexatieplannen die al langer spelen."