Bombardement Rotterdam 80 jaar geleden vandaag vooral digitaal herdacht

• Helma Coolman

  redacteur Binnenland

Rotterdam herdenkt het bombardement van 14 mei 1940, toen de Duitse luchtmacht in 13 minuten bijna 1300 vliegtuigbommen op de stad liet vallen. De volgende dag capituleerde Nederland.

Bij het bombardement, nu 80 jaar geleden, vielen naar schatting 850 doden en werden 80.000 mensen dakloos. De aanval drukt nog steeds zijn stempel op de stad. 24.000 woningen en tientallen markante gebouwen werden verwoest of onherstelbaar beschadigd. Al tijdens de oorlog werd de wederopbouw gestart en kreeg Rotterdam het aanzien dat het nu heeft.

Er was, en is nog steeds, veel discussie over de vraag of er sprake was van een uit de hand gelopen tactisch bombardement of dat burgers het weloverwogen doelwit van de aanval waren. Feit is dat de Nederlandse strijdkrachten de dag erop de capitulatie tekenden waarmee Nederland zich overgaf aan de nazi's.

De opmars door Nederland ging nazi-Duitsland niet snel genoeg, waarna het bombardement volgde. Dat zie je in deze terugblik:

Militair historicus Wouter van den Brandhof promoveerde recent aan de Radboud Universiteit Nijmegen op de biografie Hitlers parachutistengeneraal. In het boek dat hij uitbracht staat de Luftwaffe-generaal Kurt Student centraal. Hij stond aan het hoofd van de Duitse parachutisten en luchtlandingstroepen. Deze troepen speelden een belangrijke rol bij de verovering van Nederland, inclusief het bombardement op Rotterdam.

Volgens Van den Brandhof heeft Student de mythe gecreëerd dat hij enkel een beperkt tactisch bombardement op Rotterdam wilde. "Over de intenties is geen absolute duidelijkheid, maar in zijn uitwerking is er eigenlijk geen twijfel", zegt de historicus. "Er was sprake van een oppervlaktebombardement in het hart van een dichtbevolkte stad met als gevolg heel veel burgerdoden. Dat is buitenproportioneel geweld. Het onderscheid tussen burgers en militairen was op de achtergrond geraakt."

Het bombardement laat volgens Van den Brandhof zien dat er haast was om de strijd in Nederland te beëindigen, zodat er Duitse troepen konden worden vrijgemaakt voor de strijd in Frankrijk. "Er werd op die 14e mei achter de schermen al onderhandeld over een overgave. Het bombardement heeft de Nederlandse capitulatie versneld, maar Nederland had zich anders waarschijnlijk een paar dagen later alsnog overgegeven."

Het bombardement had een demoraliserend effect op burgers en soldaten. De vijand dreigde bovendien met het bombarderen van andere Nederlandse steden. Er werden pamfletten verspreid waarop Utrecht als volgende doelwit werd genoemd.

De herdenking van het bombardement verloopt door de coronabeperkingen voornamelijk online. Rijnmond zendt 's vanaf 13.00 uur een herdenkingsprogramma uit vanuit de Laurenskerk, waaraan sprekers en muzikanten vanuit huis of kantoor een bijdrage leveren.

Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam legde vanmorgen een krans bij het beeld De verwoeste stad, gemaakt door beeldhouwer Zadkine, dat herinnert aan het bombardement.