Zorgen over oplopende armoede door corona: 'Alle seinen staan op rood'

Hulporganisaties maken zich zorgen over de oplopende armoede door de coronacrisis. Zij zien de vraag naar hulp, waaronder voedselpakketten, toenemen. Eerder meldde het Nibud al dat een vijfde van de Nederlanders door de coronacrisis een inkomstenterugval ervaart. Het gaat vooral om jongeren, zelfstandigen en flexwerkers.

Veel nieuwe gezichten

Michael is een van die nieuwe werklozen. Hij werkte als uitzendkracht net op Schiphol op de bagageafhandeling. "Mijn contract werd niet verlengd. Door de coronacrisis moesten alle uitzendkrachten eruit. Dus dan ben je werkloos."

Hij maakt gebruik van voedselpakketten die worden uitgedeeld door Trijntje Aarden en haar man. Al 16 jaar deelt het stel in Zoetermeer eten uit aan gezinnen die dat nodig hebben. Sinds 2019 zijn ze een stichting, Stichting Oosterfaantje.

Sinds de uitbraak van de coronacrisis ziet Trijntje veel nieuwe gezichten, vertelt ze:

"Een eerste inventarisatie leert dat de vraag naar non-food, zoals leermiddelen en kleding, licht toeneemt," zegt Teije Brandsma van het armoedefonds, waar 700 organisaties bij zijn aangesloten. "De vraag naar voedsel is sterker gegroeid, vooral door mensen die net buiten de criteria van de voedselbank vallen." Het fonds verwacht komende week met cijfers te komen over de gestegen hulpvraag.

Vooral in de eerste twee weken van de crisis zag directeur Veerle Rooze van Stichting Ido Schuldhulpverlening Lelystad veel meer toestroom. "In de supermarkt was het huismerk door hamsteren uitverkocht en het A-merk te duur, dus klopten mensen die het normaal net redden aan voor voedselhulp. Verder leverden we in die weken noodhulp aan nieuwe gezichten. Bijvoorbeeld mensen die een contractje als schoonmaker hadden dat opgezegd werd toen de lockdown begon."

Nadja Jungmann, lector schulden aan de Hogeschool Utrecht, krijgt van verschillende kanten signalen over toenemende armoede en oplopende schulden. "Hulpverleners die ik spreek maken zich zorgen, vooral over jongvolwassenen en zzp'ers. Bij wijkteams staan alle seinen op rood over toenemende armoede. Dat gaat om mensen die geen eten kunnen betalen, maar er zijn ook zorgen over eenzaamheid en stress."

Het steunpakket van de overheid helpt veel mensen, ziet Jungmann. "Maar het is een pakket op hoofdlijnen, en er zijn altijd mensen die tussen wal en schip vallen. Denk aan de ondernemer met hoge huurlasten die wel een tegemoetkoming krijgt voor zijn personeel, maar z'n eigen salaris inlevert om de vaste lasten te blijven betalen. Of iemand die werkte bij een bedrijf dat failliet is gegaan."

Joke de Kock, manager schuldhulpverlening bij de gemeente Tilburg, verwacht dat de grote stroom richting schuldhulp over een paar maanden begint. "Er zijn nu mensen die terugvallen in hun inkomen en daardoor te maken gaan krijgen met rekeningen die ze niet kunnen betalen, maar het duurt altijd even voordat mensen zich echt bij ons melden", zegt De Kock. "Dat gebeurt meestal pas als ze een paar maanden betalingsachterstand hebben, en ze eerst een maand of drie middelen van de ene naar de andere kant hebben geschoven."

Verkeerde prikkel

Ze hoopt dat mensen vroeg aan de bel trekken. Met woningcorporaties heeft gemeente Tilburg ook een afspraak: als ze de huur missen van iemand die normaal gesproken wel betaalt, gaan de gemeente en de woningcorporatie daar samen achteraan. "Zo proberen we direct contact met hen op te nemen en er snel bij te zijn. Een maand huur missen is namelijk een heel groot probleem."

"Het is aan de ene kant fijn dat deurwaarders nu coulant zijn en dat je uitstel van betaling van je hypotheek kan krijgen, maar dat geeft de verkeerde prikkel", zegt De Kock. "Het moet later toch allemaal terugbetaald worden."