Geen parade, geen patriottisme en geen Poetin: het Rode Plein blijft leeg
Het Rode Plein in Moskou blijft vandaag leeg. Geen trots marcherende militairen, geen voorbijtrekkende tanks of luchtafweersystemen, geen veteranen van de Grote Vaderlandse Oorlog. De coronacrisis heeft roet in het eten gegooid.
Het had het hoogtepunt moeten worden van Poetins regeerperiode die in 2000 begon: een grootschalige herdenking van de victorie op nazi-Duitsland, de 75ste Dag van de Overwinning.
Maar de grootste militaire parade ooit is de president door de neus geboord:
9 mei is de belangrijkste feestdag in Rusland en dit jaar is een kroonjaar. Het is een dag van rouw om de ruim 20 miljoen doden die de toenmalige Sovjet-Unie aan het eind van de Tweede Wereldoorlog te betreuren had. Maar het is ook een dag van ongekende trots. Al dat lijden heeft immers geresulteerd in de verovering van Berlijn en de val van het nazi-regime in mei 1945. Zonder het bloed, het zweet en de tranen van het Rode Leger en de Sovjet-bevolking als geheel was dat nooit gelukt.
Hoe graag had Poetin niet op het bordes op het Rode Plein gestaan om de militaire parade af te nemen, geflankeerd door wereldleiders aan de ene kant en het handjevol veteranen dat nog leeft aan de andere kant. Bekeken en bewonderd door tientallen miljoenen televisiekijkers.
Een beetje zoals president Loekasjenko van buurland en voormalige Sovjetstaat Wit-Rusland wél deed. Hij vindt het virus een waanvoorstelling:
Politiek patriottisme
De emotie die de Dag van de Overwinning in Rusland oproept is echt, maar Poetin heeft er een element aan toegevoegd: politiek patriottisme. "We hebben geen ander samenbindend idee dan patriottisme," zei hij in 2016.
Een jaar later voegde hij daaraan toe dat het laten varen van patriottisme "heel gevaarlijk is, de eerste stap op weg naar een wereldramp". En tijdens zijn jaarlijkse grote persconferentie van 2019 zei hij: "Naar mijn mening is patriottisme de enig mogelijke ideologie in een moderne democratische samenleving."
De 75ste Dag van de Overwinning zou bij uitstek in het teken moeten staan van dat politieke patriottisme en Poetin zou er het boegbeeld van zijn.
Niet gegund
Poetin vindt dat Russen op zoek moeten naar wat hen bindt: de liefde voor hun vaderland. Het probleem is dat dat zo ongeveer de enige verbindende factor is in Rusland. Op tal van andere terreinen zijn de belangentegenstellingen levensgroot. Een ander probleem is dat Poetin zichzelf als de enig mogelijke leider van dat patriottische Rusland ziet.
Hoe dan ook, zijn finest hour is hem niet gegund. Massabijeenkomsten zijn een ernstig risico voor verdere verspreiding van het coronavirus en het gaat wat dat betreft toch al niet al te best in Rusland. Voor Poetin rest een bijrol die hem maar matig zal bevallen.
Hij legt een krans bij het graf van de onbekende soldaat, hij spreekt het volk toe, misschien zingt hij 's avonds mee als het de bedoeling is dat heel Rusland het beroemde lied Dag van de Overwinning aanheft. En dan rest hem niets meer dan vanuit zijn slaapkamerraam naar het ongetwijfeld majestueuze vuurwerk te kijken.
