Viaducten in hele land krijgen namen van 40 omgekomen militairen
Het Veteranen Platform wil de komende jaren zo'n veertig bruggen en viaducten vernoemen naar omgekomen militairen. Dat gebeurt in samenwerking met Rijkswaterstaat, gemeenten, nabestaanden en de krijgsmachtonderdelen. Betekent deze nieuwe vorm van erkenning dat we veteranen anders gaan waarderen?
Op een ecoduct over de A28 bij het Drentse dorp Spier is gisteravond de eerste plaquette aangebracht, met de naam van Marc Harders (23). De marinier uit Westerbork zat in een rupsvoertuig dat in april 2010 op een bermbom reed in de Afghaanse provincie Uruzgan. Ook korporaal Jeroen Houweling (29) uit Purmerend kwam daarbij om het leven. Naar hem wordt binnenkort een viaduct over de A7 bij Purmerend vernoemd.
Later dit jaar volgen nog vijf vernoemingen. In de jaren daarna hoopt het Veteranen Platform in totaal circa veertig viaducten, bruggen en ecoducten te laten vernoemen naar alle militairen die sinds 1960 zijn gesneuveld bij vredesoperaties. "Het precieze aantal hangt af van wat de familieleden willen, of de gemeenten willen meewerken en of we voldoende geld bij elkaar krijgen", zegt projectleider Tom de Bok.
"We hebben de traditie om straten en pleinen te noemen naar bekende Nederlanders, waaronder ook militairen. "Maar het vernoemen naar tijdens recente vredesmissies gesneuvelde militairen is nieuw. Iets van de laatste tien jaar", zegt Rein Bijkerk, militair historicus en gastdocent aan het Instituut Defensie Leergangen.
Zo werd in 2009 een brug in Amsterdam-Zuid vernoemd naar Timo Smeehuijzen, die twee jaar eerder omkwam in Uruzgan. De brug ligt vlakbij het Fons Vitae Lyceum, waar de militair in zijn jeugd op school zat.
'Niet slecht gesteld met de waardering'
In opdracht van het ministerie van Defensie, het Veteraneninstituut en het Nationaal Comité Veteranendag onderzocht bureau Motivaction vorig jaar de waardering voor militairen en veteranen.
Uit het onderzoek bleek dat 76 procent van de Nederlanders waardering heeft voor deze groep. Bijna drie op de tien Nederlanders vindt ook dat Nederland te weinig doet voor de erkenning en waardering van militairen en veteranen. "Het is niet slecht gesteld met de waardering, maar het kan altijd beter", zegt Hein Scheffer, voorzitter van het Veteranen Platform.
Is het vernoemen van viaducten een eerste stap naar meer erkenning van de krijgsmacht in het dagelijks leven? In de Verenigde Staten krijgen veteranen voorrang bij het solliciteren op bepaalde banen. Ook krijgen militairen vaak korting in winkels en de horeca en mogen ze bijvoorbeeld als eerst instappen in het vliegtuig.
De stichting Onbekende Helden, die bedrijfsleven en veteranen aan elkaar koppelt, zou graag meer van die Amerikaanse mentaliteit in Nederland zien. "We moeten hier nog hard werken aan bewustwording over wat veteranen betekend hebben", zegt bestuurslid Désirée Donkers. "Het vernoemen van viaducten is in dat opzicht heel positief: mensen zien de namen en denken erover na."
Bijkerk ziet dat de belangstelling voor veteranen groeit. "Het maatschappelijk klimaat is anders. Sinds 2005 hebben we de Nederlandse Veteranendag, maar als je dat in de jaren 80 had georganiseerd dan had je aan de andere kant van het Malieveld waarschijnlijk een tegendemonstratie gehad. Men kan nu kritiek hebben op een missie, zonder kritiek te hebben op de veteraan. Zij worden gewaardeerd als mensen die iets bijzonders hebben gedaan."
'Van huis uit bescheiden'
Toch denkt Bijkerk niet dat Nederlanders de publieke uitingen van waardering, zoals die in de VS gebruikelijk zijn, zullen overnemen. Donkers sluit zich daarbij aan. "Het is een ideaalbeeld, maar het zit niet erg in het Nederlandse dna. De veteranen zelf zijn ook heel nuchter. 'Ik deed gewoon mijn werk' is een opmerking die we vaak horen."
"Onze veteranen zijn van huis uit bescheiden", zegt ook Scheffer. "De Amerikaanse manier zou hier wat mij betreft niet zo passen. Ik denk ook dat de meeste veteranen daar niet op zitten te wachten."
