Europese wijnkelders tot nok toe vol met onverkochte wijn
In Europa's belangrijkste wijnlanden Frankrijk, Spanje en Italië stapelen de problemen zich op door de coronacrisis. Wijn blijft in grote hoeveelheden onverkocht in vaten, dozen en flessen zitten. Volgens schattingen liggen omgerekend meer dan een miljard flessen wijn in Europa te verpieteren, omdat de markt compleet is ingestort.
"Het begon al in het eerste kwartaal, toen corona speelde in Azië", vertelt Jean-Marie Fabre van Vigneron Independant, een branchevereniging van 7000 kleine Franse wijnboeren. "Transport voor de export werd moeilijk, Aziatische havens gingen dicht. In maart daalde onze omzet daardoor al met 60 tot 70 procent."
Omzetdaling van 90 procent
Vervolgens namen Europese landen quarantainemaatregelen. In wijnland Frankrijk zelf, een belangrijke afzetmarkt, gingen alle cafés en restaurants dicht. "In april en mei zal onze omzet, schatten we, met zelfs 90 procent dalen."
De problemen worden in heel Europa gevoeld. Italië, Frankrijk en Spanje zijn de drie grootste wijnproducenten ter wereld. Die drie landen hebben daarom met Oostenrijk en Portugal het initiatief genomen om naar de Europese Commissie te stappen. Die zou toestemming moeten geven voor 'crisis-destillatie'. De gezamenlijke Franse wijnboeren, waaronder die van Vignerons Independant, hebben zo'n zelfde verzoek bij de Franse regering neergelegd.
Alcohol uit wijn voor handgel
"Het komt erop neer dat de wijn bij wijze van uitzondering gedestilleerd mag worden, omdat de markt verstoord is", zegt de Franse Europarlementariër Eric Andrieu. Hij was een van de indieners van het verzoek bij de Commissie. "Met destilleren haal je de alcohol, de ethanol, uit de wijn. En die zou je prima kunnen gebruiken om desinfecterende gel van te maken. De farmaceutische industrie zit te springen om alcohol voor handgel."
Volgens de Europarlementariër is het een win-win-situatie: de wijnboeren krijgen toch nog wat geld voor hun wijn en voor consumenten kan veel meer gel worden gemaakt.
De Europese Commissie heeft in principe groen licht gegeven voor de plannen. De EU-lidstaten gaan er nu over stemmen. Mogelijk wordt de crisis-destillatie daarmee vanaf volgende week mogelijk.
Wij exporteren veel, vooral naar de Verenigde Staten, maar dat is helemaal stilgevallen. Er komt niet één bestelling meer.
Andrieu rekende uit dat Frankrijk, Spanje en Italië elk zo'n 2 tot 3 miljoen hectoliter aan onverkochte wijn hebben staan door de coronacrisis. "Tel Portugal en Oostenrijk erbij, dan zit je zeker aan 10 miljoen hectoliter." Dat zijn omgerekend 1,3 miljard flessen Europese wijn.
Het zijn bijna onvoorstelbare aantallen. En de wijnboeren zelf zien het met lede ogen aan. "Wij exporteren veel, met name naar de Verenigde Staten, maar dat is helemaal stilgevallen. Er komt niet één bestelling meer", zegt Rosalinde Jaarsma. Zij is de (Nederlandse) voorzitter van de BIVC, de vereniging van wijnboeren in 'Centre Loire', wereldberoemd om de Sancerre en Pouilly-Fumé.
In tegenstelling tot veel collega's ziet de BIVC weinig heil in 'crisis-destillatie'. Het levert te weinig op. "Bij destilleren krijgen wijnboeren maar een heel klein bedrag voor het product waar ze een jaar lang aan gewerkt hebben", aldus Jaarsma. "Als je wat duurdere wijnen maakt, is dat geen optie."
Zij pleit ervoor om de wijnen waarbij dat kan langer te bewaren. Daar moeten wel nieuwe vaten voor worden aangeschaft, want over een paar maanden begint de nieuwe oogst en moet in de kelders plaats worden gemaakt voor 'millésime 2020'. Ook dat plan voor extra opslag heeft de Europese Commissie nu voorgelegd aan de lidstaten.
Wordt wijn goedkoper?
De grote vraag voor klanten en producenten is: wordt de wijn nu ook goedkoper? In normale marktomstandigheden zou het huidige overschot al snel leiden tot lagere prijzen. Daarvan is nu nog geen sprake: het is niet zo dat er veel aanbod is en weinig vraag. De klant kan gewoon niks kopen, omdat er niks geleverd wordt en winkels en cafés dicht zijn. Dat verstoort de normale marktwerking, die ook de prijs bepaalt.
Zodra grenzen en cafés weer open gaan, kan er wel een effect optreden, beaamt Rosalinde Jaarsma van de BIVC. "Ik denk dat er een enorme 'boom' komt na de crisis. Mensen willen dan feesten en dan zal de verkoop weer aantrekken. Maar dat zal nooit genoeg zijn om het omzetverlies van maanden te compenseren."
