Economen over historisch begrotingstekort: 'Nederland kan dit prima hebben'

• Gidi Pols

  redacteur Economie

Een crisis zonder precedent, zei minister Hoekstra van Financiën vanmiddag over het begrotingstekort van bijna 12 procent dat het kabinet voor dit jaar verwacht. Hij noemde het ongekend buiten oorlogstijd. Toch nuanceren economen het idee dat de overheidsfinanciën in een ravijn zouden storten.

Nederland moet een historisch hoge rekening betalen, maar doet dat wel op een moment dat de spaarrekening er gunstig voor staat. Op de langere termijn zal ons land niet in armoede vervallen door de corona-uitgaven, zeggen economen.

"Het tekort is helemaal geen ramp, het is juist heel goed", zegt Bas Jacobs, hoogleraar economie en overheidsfinanciën aan de Erasmus Universiteit. "Het tekort ontstaat door verstandige uitgaven en omdat de economie in recessie gaat. De overheid dempt nu de economische neergang."

Een tekort van meer dan 10 procent is nog nooit voorgekomen:

In de Voorjaarsnota houdt het kabinet rekening met een begrotingstekort van 92 miljard euro. Dat is 11,8 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De staat geeft miljarden uit aan steun voor ondernemers en hun werknemers. Daarnaast leidt het virus tot economische krimp, nu veel sectoren stilliggen. En de staat krijgt minder geld binnen doordat ondernemers hun belasting later mogen betalen.

Dat uitstel flatteert de cijfers, zegt Jacobs. "Ik ga ervan uit dat een groot deel van de belasting gewoon volgend jaar of het jaar erna wordt betaald." Als al die belastingmiljarden alsnog in de staatskas terechtkomen, valt het tekort al zo'n 35 tot 45 miljard euro lager uit. Maar zelfs dan zou het tekort nog uitkomen op 6 tot 7 procent van het bbp. Ter vergelijking: op het dieptepunt van de financiële crisis was het tekort ruim 5 procent.

Geen zorgen over de schuld

Toch is dat geen reden tot zorg, volgens de Utrechtse hoogleraar economie Coen Teulings. "Nederland kan dit prima hebben", zei de oud-directeur van het Centraal Planbureau vanmiddag in Nieuws en Co op Radio 1. Hij erkent dat de coronacrisis heel forse gevolgen heeft voor de schatkist; Nederland zal om de tekorten weg te poetsen geld moeten lenen. "Een tekort van 12 procent hebben we nog nooit eerder gezien, maar vreemd genoeg zijn de gevolgen daarvan voor de staatsschuld prima te dragen."

"De staatsschuld is het laatste waar we ons nu druk om moeten maken", zegt ook Jacobs. De afgelopen jaren heeft het kabinet de schuld afgebouwd tot minder dan 50 procent van het bbp. Teulings: "Als die schuld 10 tot 12 procent hoger ligt, kunnen we daar prima mee doorleven."

Dat Nederland niet bang hoeft te zijn voor een hogere staatsschuld komt door de extreem lage rentes op de financiële markten. "Gegeven het feit dat de rente zo laag is kun je heel makkelijk heel traag de schuld aflossen", zegt Teulings. "Als we volgend jaar weer aan de slag kunnen, hoeven we ons over de gevolgen van de schuld eigenlijk niet zoveel zorgen te maken."