Hoe lang blijven we nog in onze huizen zitten en onderling afstand houden? We zijn in ieder geval al (iets) meer auto gaan rijden, blijkt uit gegevens van onderzoeksbureau Goudappel Coffeng. "Het weekend van 28 en 29 maart was het dieptepunt", zegt onderzoeker Marco de Baat. "Toen werd het meest gehoor gegeven aan de coronamaatregelen. Na dat weekend zien we een lichte toename inzetten. Het is een zeer lichte groei, maar wel eentje die de afgelopen drie weken heeft doorgezet."
Volgens De Baat is er nu 5 à 10 procent meer verkeer ten opzichte van drie weken geleden, al is dat dus nog steeds relatief weinig. Ook de hoeveelheid en de lengte van fiets- en wandeltochtjes is volgens het Nederlands Verplaatsingspanel de afgelopen week gestegen.
Na de dip van maart is er nu dus iets meer verkeer op de snelwegen:
Het illustreert wat Marco Zannoni ook ziet gebeuren, in aanloop naar het langverwachte kabinetsbesluit van morgen over de coronamaatregelen. De directeur van instituut COT voor Veiligheids- en Crisismanagement, Zorg en Veiligheid ziet de saamhorigheid afnemen onder Nederlanders, nu het coronavirus hier minder slachtoffers maakt. De grootste paniek is weg onder burgers, constateert hij.
"Toen corona net in Nederland was, merkte je enorme eensgezindheid: er waren collectieve acties nodig, en we waren ertoe bereid: niet naar buiten, geen handen schudden. Er was behoefte aan korte maar krachtige besluiten, aan sterk leiderschap. Nu het grootste risico geweken is, en we allemaal steeds meer weten over het virus, stellen we de besluiten die genomen worden veel meer ter discussie."
Nu gaan mensen weer afwegingen maken als individu, of als lid van een bepaalde beroepsgroep, zegt Zannoni. "Iedereen maakt voor zichzelf een kostenbatenanalyse: 'mijn sector moet uit de brand geholpen worden', 'mijn zaak moet weer open'. Of: 'ik moet nu echt weer bij mijn ouders op bezoek gaan of aan het werk'. 'Ik kan best zelf opletten dat ik niet bij anderen in de buurt kom en dat ik geen risico loop'." Het is daarom niet verwonderlijk dat we met z'n allen meer de straat op gaan, vindt de deskundige.
Je merkt de achteruitgang in solidariteit op verschillende plekken in de samenleving, zegt hij verder. "In het onderwijs is de eensgezindheid weg, er zijn nu verschillende geluiden over hoe het verder moet: Leraren in Actie willen de scholen nog dicht houden, andere docenten willen wel weer lesgeven. Maar ook een onderwerp als jongeren: hoe houd je die bezig? Moeten zij niet wat meer ruimte krijgen? Daar hoor je nu verschillende geluiden over."
Nu de ergste paniek achter de rug is, komen volgens Zannoni ook ethische dilemma's naar boven waarvoor eerder geen plek was. "In de ouderenzorg bijvoorbeeld: is alleen zijn, geen bezoek ontvangen, voor senioren uiteindelijk niet kwalijker dan het risico op corona?"
'Laat merken dat je de discussie hoort'
Het kabinet staat morgen dus voor een lastige keuze, zegt Zannoni. "Er is duidelijk een periode aangebroken met veel kritiek en discussie vanuit de samenleving. Dat is ook niet per se erg, zo werkt het in een democratie. Rutte moet uitleggen: dit weten we nu, dit zijn de uitdagingen waar we nu voor staan. Dus niet alleen sec technische info of een update over de maatregelen. Laat ook merken dat je de discussie in de samenleving hoort, en dat je echt niet alleen op één klein groepje experts blind vaart."
Zannoni noemt het een crisisdiagnose: "Mensen meenemen in de situatie zoals die nu is en hoe je erover besluiten neemt. Want je kunt niet iedereen direct helpen. Als alle scholen weer opengaan, en alle bedrijven mogen weer open, dan zit je al heel snel weer met veel zieke mensen."
