De huidige stand in de eredivisie op Teletekst-pagina 819

601, 801, 818: al 40 jaar kan geen sportfanaat zonder Teletekst

  • Egbert Hartman

    Redacteur Teletekst Sport

  • Egbert Hartman

    Redacteur Teletekst Sport

Zoek in Nederland een voetbalkantine waar op zondagmiddag niet Teletekst-pagina 818 opstaat: je zult 'm vermoedelijk niet vinden. Vraag een willekeurige sportliefhebber in Nederland waar hij 'snel' het sportnieuws vandaan haalt en goede kans dat het antwoord zal luiden: van de 601! De driecijfercombinaties van Teletekst hebben in de sportwereld een welhaast iconische status gekregen. Vandaag bestaat het medium in Nederland veertig jaar.

Teletekst, in 1974 geïntroduceerd door de BBC onder de titel Ceefax (afgeleid van de woorden see facts), won in de tweede helft van de jaren zeventig snel aan populariteit. In een wereld waar het nieuws tot dan vooral gebracht werd door één keer per dag verschijnende kranten en het avondjournaal op televisie, bood Teletekst de mogelijkheid het nieuws van minuut tot minuut te volgen. Op 1 april 1980 haakte ook de NOS aan bij het nieuwe medium.

Golfuitslagen weggegooid

Het is nu nauwelijks meer voor te stellen, maar destijds - we hebben het over midden jaren tachtig - werd de sportredactie van Teletekst op een doordeweekse dag bemand door één redacteur. Die kwam aan het begin van de middag binnen en trok om tien uur 's avonds de deur weer achter zich dicht. Het was de tijd van de ratelende telexen, die het nieuws van de persbureaus uitspuwden op papier. Van internet had nog niemand gehoord.

De nieuwsredactie, waar 's ochtends al wel bezetting was, had tot taak om alle sportberichten in een bakje te deponeren. Dat verliep niet altijd vlekkeloos. Zo kon het gebeuren dat de sportredacteur die 's middags de redactie opkwam en de uitslagen van een Amerikaans golftoernooi uit het bakje wilde vissen, een vergeefse greep deed. Het betreffende telexbericht was door een nieuwsredacteur weggegooid. "Oh, doen jullie ook aan golf", was zijn reactie. De Teletekstkijker moest het die dag stellen zonder golfuitslagen uit Amerika.

Ook op Instagram staan we stil bij het 40-jarig bestaan van Teletekst. In al die jaren berichtten we ook over vele historische sportmomenten:

Een hele vooruitgang was de komst van buitenlandse tv-zenders. Er kwamen schermen bij op de redactie en zo konden de tussenstanden van buitenlandse voetbalcompetities worden bijgehouden. Engeland, Duitsland, België en Italië, via hún Teletekstpagina's, verder reikte onze blik in het pre-internettijdperk niet. Op avonden met Champions League-voetbal was het sprokkelen: via de buitenlandse zenders werden de tussenstanden binnengehaald.

Compleet zijn was het streven, maar soms ging dat mis. AS Monaco speelde thuis, waar vinden we de tussenstand? Ah, bij de Belgen: 0-0. Bij rust was het volgens onze Zuiderburen (en dus ook bij NOS Teletekst) nog steeds 0-0. Voor de zekerheid werd er gebeld met Brussel: "Waar volgen jullie die wedstrijd van Monaco?" Het antwoord: "Die volgen we bij jullie!" Intussen was de stand bij Monaco al 3-2, maar niemand in België of Nederland die het wist.

818 voor de streng gelovigen

De bezetting van de redactie werd gaandeweg uitgebreid, net als het aantal pagina's. Er kwam, naast de 601, een aparte 'koppenpagina' voor voetbalnieuws: 801. Door het groeiende aanbod moest er af en toe geschoven worden. Zo verhuisde de eredivisie door de jaren heen van pagina 652, via 650 en 666 naar de huidige 818. Die laatste 'verhuizing' was ongetwijfeld tot groot genoegen van menig streng gelovige; uit die hoek kwam ooit de vraag (inmiddels per e-mail) of de eredivisie op een andere pagina dan 666 kon worden gezet.

De tussenstanden in de eredivisie, dat was (en is) natuurlijk het populairste onderdeel van Teletekst Sport. En zeker toen er nog veel wedstrijden op dezelfde tijd werden gespeeld, waren dat ook de drukste uren op de redactie. Bij veel kijkers leefde het idee dat er in elk stadion een Teletekst-mannetje zat. De werkelijkheid was een stuk prozaïscher.

Een kwartier voor het begin van de wedstrijden werd een telefonische vergadering geopend, met een lijn naar de radiokamers op alle velden én naar de Teletekstredactie. Doelpunten (en later ook kaarten) werden keurig gemeld en via Teletekst doorgegeven aan de kijker. Inmiddels doet de telefoon op de redactie bijna geen dienst meer, alleen de uitslagen uit de biljartcompetitie worden nog trouw doorgebeld en genoteerd op pagina 619.

De bijzondere KNVB-bekerfinale, in Teletekst-stijl vereeuwigd op een shirt

De tussenstanden en uitslagen van de eredivisie werden aangevuld met verslagjes, aanvankelijk een halve pagina per wedstrijd, tegenwoordig krijgt elke wedstrijd één hele pagina. Uitzonderingen zijn de wedstrijden tussen PSV, Ajax en Feyenoord en een enkele topper, wanneer de stand daartoe aanleiding geeft: die krijgen twee pagina's toebedeeld.

Slechts twee keer in de geschiedenis van Teletekst werd een 'gewone' wedstrijd zo ongewoon, dat er werd opgeschaald naar twee pagina's: FC Utrecht-Ajax: 6-4 (6 november 2011) en GA Eagles-RKC Waalwijk: 4-5 (29 mei 2019, met als inzet een plaats in de eredivisie).

Teletekst-T-shirt

De opkomst van internet leek het einde in te luiden van Teletekst, het 'oudste nieuwe medium'. De BBC stopte ermee, de Belgische televisie ook. In Nederland bleef het instituut fier overeind. Mede dankzij de Teletekst-app hebben die simpele pagina's met hun saaie opmaak hun plek in het Nederlandse sportlandschap behouden.

Een Teletekst-pagina 'betekent' nog altijd iets, getuige bijvoorbeeld het verzoek van PEC Zwolle om de pagina van de bekerfinale van 2014 tegen Ajax (5-1) te mogen vereeuwigen op een T-shirt. Dat mocht.

En dat NOS Teletekst tot ver buiten de landsgrenzen reikt, werd vorig jaar eens te meer duidelijk toen Galatasaray-coach Fatih Terim na het behalen van de landstitel in Turkije een tweet verstuurde met daarin een foto van de stand van de Süper Lig zoals die op Teletekst-pagina 845 vermeld stond.

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl