Aantal coronabesmettingen in Rusland opvallend laag, hoe kan dat?
Waar in grote delen van Europa duizenden of zelfs tienduizenden gevallen van besmetting met het coronavirus worden vastgesteld, blijven de aantallen in Rusland opmerkelijk laag. Tot en met zaterdag waren er net boven de 300 geregistreerde gevallen en nul doden. Hoe kan dat?
De autoriteiten zeggen: dat is het gevolg van de effectieve maatregelen om besmetting te voorkomen. Zij wijzen erop dat de grenzen al snel werden gesloten voor reizigers uit risicolanden als China en Italië en dat mensen uit veel andere landen op het hart werd gedrukt om na aankomst in Rusland twee weken in zelfisolatie te blijven.
Massabijeenkomsten werden verboden, sportcompetities stilgelegd, bioscopen, theaters en musea sloten de deuren. Mensen werd aangeraden om thuis te werken. "De situatie is onder controle", zei president Poetin een paar dagen geleden nog.
Toch zitten veel cafés en restaurants in het centrum van Moskou vol. De meeste winkelcentra zijn gewoon open. Er is geen sprake van dat de Moskouse metro ermee ophoudt, zegt de burgemeester van Moskou keer op keer. Berichten dat er een volledige lockdown komt in de Russische hoofdstad, ontkent hij. Ook in andere (grote) steden zal dat niet snel gebeuren.
'Woord corona taboe'
Hier en daar klinken echter stemmen dat de situatie helemaal niet zo rooskleurig is. Dat het werkelijke aantal besmettingen veel hoger ligt dan de autoriteiten zeggen en dat de toestand in veel staatsziekenhuizen (privé-ziekenhuizen nemen geen corona-patiënten op) dramatisch is. En dan is er in steden als Moskou en Sint-Petersburg in ieder geval capaciteit en vooralsnog voldoende medisch personeel. Het wordt bar en boos als het virus zich naar de meer afgelegen gebieden in dit enorme land gaat verspreiden.
Het meest uitgesproken is de arts Anastasia Vasileva, die dicht bij oppositieleider Aleksei Navalny staat en leiding geeft aan een vakbond voor medisch personeel. In een video op YouTube zei ze eerder deze week dat sommige ziekenhuizen worden omgetoverd tot corona-centra zonder dat dat wordt erkend. Ze claimt ook dat dokters wordt verboden om het woord corona te gebruiken in overlijdenscertificaten en in plaats daarvan moeten melden dat patiënten zijn overleden aan longontsteking of een andere ziekte.
Druk op artsen
Vasileva voorziet dat er veel druk uitgeoefend zal gaan worden op artsen en verplegend personeel door de autoriteiten. "Ze zullen jullie intimideren en zelfs dreigen te ontslaan, maar die bedreigingen stellen niets voor bij het risico dat je zelf besmet raakt en dat je je familieleden besmet."
Het gemeentebestuur van Moskou was er snel bij om Vasileva, en anderen die hun zorgen uitspreken, te beschuldigen van leugens: "Ze verspreidt desinformatie over de uitbraak van besmettingen met een nieuw virus om de medische sector in Rusland en overheidsinstanties in diskrediet te brengen".
Daar werd aan toegevoegd dat Moskou in razend tempo bezig is om een ziekenhuis voor 500 corona-patiënten te bouwen. Die capaciteit komt bovenop die van drie andere klinieken die al eerder voor dat doel zijn aangewezen.
Het zou overigens niet voor het eerst zijn dat Moskou de ernst van een noodsituatie ontkent of pas na verloop van tijd met meer realistische gegevens naar buiten komt. Zo duurde het een eeuwigheid voordat werd erkend dat zich een ramp had voltrokken in de kerncentrale van Tsjernobyl (1986). Het aantal gegijzelden en slachtoffers van de schoolgijzelingsactie in Beslan (2004, 334 doden) werd aanvankelijk veel te laag ingeschat, net als het aantal doden bij een desastreuze brand in een bioscoop in Kemerovo (2018, minstens 60 doden). En dan zijn er nog gevallen die Rusland glashard ontkent, zoals grote aantallen burgerdoden bij Russische luchtaanvallen in Syrië en natuurlijk de ramp met vlucht MH17.
In Rusland is het vertrouwen in de leider hoog, dus als Poetin zegt dat de situatie onder controle is, dan geloven de meeste mensen dat. En veel Russen praten het liefst zo min mogelijk over negatieve gebeurtenissen waar ze zelf niet of nauwelijks invloed op hebben, in de hoop dat het vanzelf voorbijgaat.