Het coronavirus is vooral gevaarlijk voor zogenoemde risicogroepen: mensen van 70 jaar en ouder of personen die al een of meerdere aandoeningen hebben. Wat mag er nog als je in zo'n kwetsbare groep zit?
Ik ben 80-plus en hartstikke fit. Dan kan ik toch nog gewoon alles doen?
Nee, het RIVM beschouwt mensen boven de 70 jaar als een kwetsbare groep en adviseert die mensen om grote gezelschappen en het openbaar vervoer te mijden. Verder geldt ook voor deze groep het advies: houd voldoende afstand tot anderen (minstens 1,5 meter) en blijf binnen met gezondheidsklachten, zoals een loopneus.
Mag ik een kopje koffie drinken bij mijn bejaarde buurman?
Nee, is het RIVM-advies. Kwetsbare groepen, en dus mensen boven de 70 jaar, moeten zo min mogelijk bezoek krijgen om het risico op besmetting te verkleinen. Ouderen lijken extra kwetsbaar te zijn voor het virus. Zeker als ze daarnaast kampen met onderliggende gezondheidsproblemen.
Mijn buurjongen zet nu boodschappen voor de deur. Kan hij me via de boodschappen besmetten?
Het coronavirus verspreidt zich via mensen. Buiten het lichaam kan het virus niet goed overleven. De kans dat iemand besmet raakt via het aanraken van producten of oppervlakten is volgens het RIVM erg klein.
Kan ik nog bezoek krijgen van mijn kinderen en kleinkinderen?
Het RIVM adviseert het bezoek aan kwetsbare personen zoveel mogelijk te beperken. Dus ook kinderen en kleinkinderen kunnen even niet bij opa en oma op visite. Vooralsnog lijken kinderen bijna nooit klachten te krijgen van het virus. Wel zouden ze met lichte klachten het virus alsnog kunnen overdragen op een kwetsbaar persoon. Bij zo iemand kan besmetting met het virus wel leiden tot ernstige klachten.
Ik heb thuiszorg nodig, maar er komt elke keer iemand anders. Loop ik daardoor meer risico?
Nee, alle thuiszorgmedewerkers zijn goed geïnstrueerd als het gaat om de RIVM-richtlijnen, zoals het niet schudden van handen en wat te doen bij hoesten of niezen (in de elleboog of in een papieren zakdoek). Om besmetting met het virus te voorkomen passen medewerkers de standaard, uitgebreidere hygiënemaatregelen toe die gelden voor thuiszorgpersoneel. Branchevereniging Actiz roept op deze regels "nog strikter" na te leven.
Daarnaast heeft het RIVM een speciale pagina op de website voor thuiszorgorganisaties met vragen over hoe besmette cliënten te verzorgen.
Ik moet twee keer per week naar de fysiotherapeut om goed te kunnen blijven bewegen. Kan ik nog wel gaan?
Dat hangt af van hoe noodzakelijk de behandeling is en van de richtlijnen die nu worden opgesteld voor de beroepsgroep vanuit de overheid. Fysiotherapeuten blijven "noodzakelijke fysiotherapeutische zorg" leveren, die huisartsen en ziekenhuizen ontlast.
Wel worden afspraken "maximaal" op afstand gedaan. Bijvoorbeeld via video's of telefonisch consult. Verder volgen fysiotherapeuten de RIVM-richtlijnen, waarbij het bezoeken van kwetsbare personen zoveel mogelijk wordt beperkt.
Wat mag er allemaal nog wel en niet, nu het RIVM sociale onthouding adviseert? Viroloog Annemiek van der Eijk beantwoordt in onderstaande video verschillende vragen:
Mag ik mijn hond nog uitlaten?
Als je geen klachten hebt zoals koorts, hoest of een verkoudheid dan kun je gewoon de hond uitlaten. Houd daarbij wel tenminste 1,5 meter afstand tot anderen. Dan is de kans het kleinst dat iemand het coronavirus kan overdragen.
Ik heb een ernstige lichamelijke aandoening gehad en ben inmiddels alweer een poos beter. Loop ik nog risico?
Het hangt er daarbij vanaf of je tot een kwetsbare groep behoort, zoals gedefinieerd door het RIVM. Dat is het geval als je bijvoorbeeld medicatie slikt om auto-immuunziekten tegen te gaan, een chronische hartaandoening hebt of op een andere manier een verminderde weerstand hebt. In dat geval kan het coronavirus leiden tot ernstige klachten en is het beter de komende tijd bijvoorbeeld het openbaar vervoer te mijden. Als je niet tot zo'n kwetsbare groep behoort, gelden de algemene richtlijnen van het RIVM.
Mijn bridgeclub bestaat uit acht mensen. Kunnen we onze avondjes gewoon door laten gaan?
Het beste is om deze avondjes tijdelijk uit te stellen. Zeker als er op deze avonden ouderen en jongeren bij elkaar komen. "Want als er iemand lichte klachten heeft, is er toch kans op ongemerkte transmissie. Dus dat iemand het virus overdraagt", zegt viroloog Bart Haagmans van het Erasmus MC.
Het wordt afgeraden om bij lichte klachten de huisarts te bellen. Maar daar begint het toch juist mee?
De meeste mensen krijgen alleen milde gezondheidsklachten zoals neusverkoudheid, hoesten of keelpijn door het coronavirus. Dan is het niet nodig de huisarts te bellen. Als iemand 24 uur lang geen gezondheidsklachten heeft, is die persoon genezen. Wel roept het RIVM mensen op om met milde klachten thuis te blijven, zodat ze anderen niet kunnen besmetten.
De huisarts moet gebeld worden als klachten verergeren. Bijvoorbeeld als iemand moeite heeft met ademhalen en een lichaamstemperatuur boven de 38 graden. De huisarts kijkt vervolgens aan de hand van RIVM-richtlijnen of iemand getest moet worden op het coronavirus.
Ik moet geopereerd worden. Is het wel verstandig om nu naar het ziekenhuis te gaan?
De meeste ziekenhuizen stellen alle planbare zorg uit, meldt de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen. Kortom: alle operaties en afspraken die kunnen wachten, worden afgezegd. Dat heeft te maken met het beschikbaar krijgen van meer personeel voor coronapatiënten. Er worden al patiënten vanuit Noord-Brabant verplaatst naar ziekenhuizen boven de rivieren. Hierdoor worden schaarse medische hulpmiddelen, zoals mondmaskers, bespaard.
Mijn operatie kan niet worden uitgesteld. Wat nu?
Operaties die volgens de behandelende artsen niet uitgesteld kunnen worden, gaan gewoon door.
Mag ik wel bezoek ontvangen in het ziekenhuis?
Dat verschilt per ziekenhuis. In veel ziekenhuizen zijn beperkende maatregelen genomen. Soms wordt er helemaal geen bezoek toegelaten bij patiënten, of een bezoeker per persoon, per dag voor tien of vijftien minuten.
Hebben mensen met kanker meer kans op besmetting of zijn ze langer ziek?
Kankerpatiënten die nu behandeld worden of net behandeld zijn horen bij de risicogroepen van kwetsbare mensen. Ze kunnen bijvoorbeeld ernstige klachten door het virus krijgen tijdens of na chemotherapie en immunotherapie. Als ze het coronavirus oplopen, zijn ze doorgaans langer en ernstiger ziek.
Ik heb kanker. Mag ik met mijn partner in een ruimte zijn?
Het is voor kwetsbare mensen verstandig de risico's op besmetting te verkleinen. Ook hier gelden de adviezen van het RIVM over 'social distancing'; beperk het contact zo veel mogelijk en houd afstand tot elkaar. Was de handen vaak (geldt voor zowel patiënt als partner), hoest en nies in de elleboog, blijf zo veel mogelijk af van je gezicht, neus en ogen, gebruik papieren zakdoekjes, schud geen handen en blijf als partner zo veel mogelijk uit de buurt van de kankerpatiënt bij gezondheidsklachten.