Het openbare leven in Nederland is voor een belangrijk deel tot stilstand gekomen nu horeca en scholen gesloten zijn en veel mensen vanuit huis werken. Ondertussen adviseert het RIVM "sociale onthouding". Wat mag er allemaal nog wel en niet? De NOS krijgt er veel vragen over. Dit zijn de meest gestelde.
Kan ik nog wel normaal boodschappen doen?
"Ja", zegt Annemiek van der Eijk, medisch coördinator klinische virologie bij het Erasmus MC. "Blijf alleen wel binnen als je een beetje snottert en hou zeker anderhalve meter afstand tot anderen." Die afstand is belangrijk, legt ze uit, omdat uit onderzoek is gebleken dat virusdeeltjes na een hoest dan niet in het gezicht van een ander terechtkomen.
"Het is compleet onnodig om met een mondkapje op boodschappen te doen", zegt Van der Eijk. "Als ik dat zie, denk ik juist: die is ziek. Daarnaast hoopt een virus zich op in zo'n mondkapje. Mensen moeten vooral een beetje logisch blijven nadenken."
Mogen mijn kinderen nog wel buiten spelen met anderen?
Uit onderzoek is gebleken dat de kans dat kinderen het virus krijgen kleiner is dan bij volwassen. En als ze het krijgen, zijn de symptomen minder hevig. Hierdoor zijn ze ook minder besmettelijk. Viroloog Bart Haagmans van het Erasmus MC ziet daarom geen problemen als kinderen met elkaar buiten spelen. "Maar daarbij moet je niet onderschatten dat ze het virus kunnen overdragen aan ouderen", zegt hij.
Volgens Haagmans' collega Van der Eijk is het daarom verstandig dat een volwassene toezicht houdt op de spelende kinderen. "Zorg er dan voor dat ze bijvoorbeeld niet te veel aan elkaar zitten."
Viroloog Annemiek van der Eijk beantwoordt verschillende vragen:
Mag ik nog wel buiten sporten of wandelen?
Ja. Ook hier moet je voldoende afstand tot elkaar houden, benadrukken de virologen Haagmans en Van der Eijk. Verder geldt: blijf met milde gezondheidsklachten, zoals een loopneus, thuis.
Hoe moet ik als kapper omgaan met klanten en andersom: kan ik nog naar de kapper?
Voor bijvoorbeeld beveiligers, schoonheidsspecialisten of kappers gelden de algemene maatregelen. Oftewel: schud geen handen, was regelmatig de handen en houd anderhalve meter afstand tot de ander. Met name over die laatste maatregel komen veel vragen binnen.
Zo vraagt Provalliance als grootste kappersbedrijf van Nederland in een brief aan premier Rutte om meer duidelijkheid voor de kappersbranche, omdat de regel om anderhalve meter afstand te houden in de praktijk niet na te leven is. Viroloog Van der Eijk zegt dat bij dergelijke grijze gebieden "de gouden regel" geldt: "Als je snottert, blijf dan thuis". Die geldt voor zowel kapper als klant, zegt ze.
Van der Eijk: "Als er bij een kapper bijvoorbeeld een hoestende klant binnenloopt, moet de kapper kunnen zeggen: ik help u niet. Dat lijkt hard, maar is nu wel nodig. Andersom moet die kapper weer duidelijk maken dat er geen kosten in rekening worden gebracht als er een afspraak wordt afgezegd. Er moet vooral ook onderling begrip zijn."
Kan ik mijn verjaardag nog wel vieren?
Viroloog Bart Haagmans adviseert bijeenkomsten waarbij ouderen en jongeren bij elkaar komen, zoals verjaardagen, uit te stellen. "Want als er iemand lichte klachten heeft, is er toch kans op ongemerkte transmissie. Dus dat iemand het virus overdraagt."
Vooral mensen die ouder zijn dan 70 jaar en al een zwakke gezondheid hebben, zijn extra kwetsbaar voor het coronavirus. Viroloog Annemiek van der Eijk zegt dat het verstandig is een bezoek aan deze mensen uit te stellen. "Maar niet alleen ouderen behoren tot de risicogroep", benadrukt ze. "Ook mensen die een transplantatie hebben ondergaan, veel medicijnen slikken of op een andere manier een verminderde weerstand hebben kunnen beter misschien even niet worden bezocht."
Moet ik ook afstand houden van gezinsleden of van mijn partner waarmee ik niet samenwoon?
Viroloog Annemiek van der Eijk benadrukt dat mensen in dit geval vooral op hun gezond verstand moeten vertrouwen. "Dus blijf wat meer weg van een rochelende partner en laat die ook geen boodschappen doen."
Van der Eijks collega Bart Haagmans adviseert pas actie te ondernemen als een gezinslid ziek wordt. Maar hij benadrukt daarbij ook dat het lastig is om meerdere besmettingen binnen een gezin te voorkomen omdat er in de regel veel fysiek contact is tussen gezinsleden, zeker nu veel mensen thuiszitten. Bij een positief geval in een gezin moeten alle gezinsleden daarom ook twee weken thuisblijven, schrijft het RIVM.
Van der Eijk, lachend: "Of we hebben over negen maanden te maken met een geboortegolf, óf er zijn over een paar maanden heel veel echtscheidingen".
In Rotterdam was het vanmorgen stil op straat:
