Wat te doen als de economie getroffen wordt door corona?

• 

  André Meinema

  Verslaggever economie

China lijkt langzaam maar zeker op te krabbelen uit de coronacrisis. Het economisch leven komt voorzichtig op gang en bedrijven starten weer op. Zonder schroom begeeft president Xi zich naar het epicentrum van de coronavirus Wuhan voor ziekenbezoek. "We zullen deze epidemie verslaan", klinkt het ferm.

In Europa en de Verenigde Staten krijgt het coronavirus juist meer grip en begint het virus het sociaal-economische leven te ontwrichten. De kansen op een recessie, mild of stevig, nemen toe, ergens in het tweede of derde kwartaal.

Verlamd

Neem Italië. Dat land heeft de op twee na grootste economie van de eurozone, na Duitsland en Frankrijk, en is in Europa het zwaarst getroffen door het coronavirus. De industrie in het noorden is verlamd.

Voor heel Italië en zijn 60 miljoen inwoners gelden nu quarantainemaatregelen. Reizen is beperkt en politie en leger zien erop toe dat de regels worden nageleefd. Veel vluchten zijn geannuleerd, grensovergangen soms dicht, en scholen, universiteiten, musea, bioscopen en theaters zijn voorlopig gesloten. Veel evenementen zijn afgelast. Bedrijven vallen stil of werken maar gedeeltelijk, door het wegblijven van zieke werknemers of uit voorzorg.

Hand op de knip

Consumenten worden ook geraakt en hebben vragen: word ik ziek, hoe veilig is het, moet ik meer voorzorgsmaatregelen nemen, wel of niet werken, reizen of vakantie afblazen, eten en drinken en wc-papier hamsteren, niet meer buiten de deur eten? De hand gaat op de knip.

En dat alles bij elkaar zorgt weer voor nerveuze beleggers en dalende beurzen.

ABN Amro maakt een schematische weergave van de uitbraak van het virus en de gevolgen daarvan voor de economie.

Steeds meer landen zinnen daarom op omvangrijke steunmaatregelen om de negatieve gevolgen voor de economie op te vangen en voorkomen dat bedrijven kopje onder gaan en burgers de rekening betalen.

Ook Brussel komt in actie met een investeringsfonds met 25 miljard euro. Het geld is bedoeld om "de kwetsbare delen van de Europese economie" te steunen, zegt voorzitter van de Europese Commissie Von der Leyen, zoals het midden- en kleinbedrijf, arbeidsmarktprojecten en de gezondheidszorg. 7,5 miljard is direct beschikbaar.

Om de steunmaatregelen in landen niet in de weg te zitten wil de EU de Europese begrotingsregels en regels voor staatssteun versoepelen.

Italië

Italië steekt 10 miljard euro in crisismaatregelen voor bedrijven en huishoudens. "We moeten onze levenswijze veranderen, en allen iets opgeven voor het welzijn van Italië", aldus de Italiaanse premier Conte.

Met dat geld wil Italië onder meer deeltijd-WW bekostigen en uitstel van belastingbetalingen geven aan bepaalde burgergroepen. Huishoudens en kleine bedrijven krijgen ontheffing voor het betalen van hun hypotheek.

Door het steunpakket zal het Italiaanse begrotingstekort oplopen tot 3 procent van het bbp. De Europese Commissie had eerder juist een tekortplafond van maximaal 2,2 procent opgelegd, maar de Italianen gaan ervan uit dat Brussel het grotere tekort wel zal accepteren, want het zijn immers crisistijden.

Duitsland

De Duitse regering zet vooral in op maatregelen rond de werkgelegenheid bij bedrijven. De auto-industrie wordt hard geraakt door de ingestorte autoverkopen in China. De regels voor werktijdverkorting worden versoepeld en werkgevers krijgen alle sociale premies vergoed.

Naar verwachting zullen bedrijven in maart voor 124.000 werknemers werktijdverkorting aanvragen.

Japan

Japan trekt 8 miljard euro uit voor een pakket steunmaatregelen. Dat is vooral gericht op het midden- en kleinbedrijf. Ook wordt geld gestoken in de gezondheidszorg en komen er subsidies voor ouders die door de gesloten scholen vrij moeten nemen om voor hun kinderen te zorgen.

Verenigde Staten

President Trump kondigde maandag aan dat ook de VS hulp en steun gaat geven. Tot nu toe vond de Amerikaanse regering steunmaatregelen niet nodig en volstonden renteverlagingen. Maar corona teistert nu ook de financiële markten en dat heeft in het Witte Huis de knop omgezet.

Trump beschouwt de beurs als een belangrijke graadmeter voor het succes van zijn politiek-economisch beleid. Stijgende beurskoersen betekenen politieke steun, instortende koersen niet. De aandelenbeurs is ook voor veel Amerikanen belangrijk voor hun pensioen.

Welke concrete stimuleringsmaatregelen de VS in petto hebben is nog niet duidelijk, maar het zou onder meer gaan om belastingverlagingen voor bedrijven en betaald ziekteverlof voor werknemers die ziek thuiszitten.

En Nederland?

Nederland heeft nog geen plannen voor omvangrijke steunmaatregelen. Volgens premier Rutte kan Nederland tegen een stootje. De financiën zijn op orde en de staatsschuld erg laag, wat een stevige buffer oplevert.