Strijd om Googles 'etalage' na miljardenboete in nieuwe fase voor rechters

• Nando Kasteleijn

  redacteur Tech

Tweeënhalf jaar nadat Google van Brussel een boete van 2,42 miljard euro opgelegd kreeg vanwege machtsmisbruik bij zijn Shopping-functie, belandt de zaak in een nieuwe fase. Vandaag starten de hoorzittingen in de zaak voor de Europese rechters van het Gerecht in Luxemburg.

"Dit is wat je noemt een landmark-zaak", zegt Hans Vedder, hoogleraar Economisch Recht aan de Rijksuniversiteit Groningen. "Dit is de eerste digitale mededingingszaak bij de één na hoogste Europese rechter."

De zaak wordt al jaren met grote interesse door Nederlandse vergelijkingssites gevolgd. Léon Kramer van Beslist.nl hoopt dat de boete bij de rechters in stand blijft. "Dat zou betekenen dat Google schuldig wordt bevonden en dat we kunnen gaan kijken naar een schadeclaim."

Zaklamp of badhanddoek

De strijd, die nu al ruim tien jaar duurt, draait om wat je de etalage van Google kunt noemen. Je ziet dit bovenaan staan als je in Google bijvoorbeeld zoekt op een zaklamp of badhanddoek: een reeks afbeeldingen met producttitel, prijs en webwinkel. Volgens de vergelijkingssites trekt de zoekgigant hier zichzelf mee voor.

De Google Shopping-zaak gaat in de kern hierom:

Naast de boete, die Google zonder problemen kan betalen, moest het bedrijf ook veranderingen doorvoeren. De 'etalage' werd opengesteld voor vergelijkingssites. De Nederlandse partijen Kieskeurig, Vergelijk.nl en Beslist.nl besloten hieraan mee te doen. Maar zij geven aan dat het nog altijd niet voldoende helpt.

Raimon Gort van Kieskeurig zegt dat zijn bedrijf tegen heug en meug meedoet met Shopping. Volgens hem is de toegevoegde waarde van zijn site dat hij veel meer informatie geeft over producten dan alleen de prijs, terwijl dit juist niet te zien is bij Google Shopping. "We zijn slechts een doorgeefluik."

"Als vergelijkingssite mogen wij wel adverteren, maar een consument komt direct uit bij de webwinkel en niet bij onze eigen site," zegt Joris Verwater van Vergelijk.nl.

"Google heeft zodanig maatregelen genomen dat zij er zelf beter van worden", zegt Léon Kramer van Beslist.nl. "Ze hebben nog meer dominantie weten te creëren. Het maakt ons leven niet makkelijker. Wij zien liever dat Google niet deelneemt aan Shopping."

Eurocommissaris Margrethe Vestager van Mededinging had afgelopen najaar ook al kritiek op de aanpassingen van Google: "We zien weinig extra verkeer voor prijsvergelijkers". Een woordvoerder van de commissie wil nu geen commentaar geven op de aankomende hoorzittingen.

De NOS heeft Google de kritiek van de drie vergelijkingssites voorgelegd. Het bedrijf verwijst in een reactie hierop naar een eerdere verklaring waarin staat dat de veranderingen in Google Shopping juist hebben geleid tot positieve resultaten en draagt daar ook voorbeelden van aan.

Voor de hoorzittingen zijn drie dagen uitgetrokken, waarin de Europese Commissie, Google en andere belanghebbenden hun standpunt kunnen toelichten. In hoeverre de huidige klachten daarbij ook aan bod komen, zal moeten blijken.

Belangrijk moment

Eurocommissaris Vestager heeft de afgelopen jaren de reputatie opgebouwd niet terug te deinzen voor het opleggen van boetes en aanpassingen. Tegen Google lopen er in totaal drie zaken, goed voor meer dan 8 miljard euro aan opgelegde boetes. Dit beroep gaat over de eerste van drie.

Daarmee staat er met deze zaak ook behoorlijk wat op het spel voor Vestager. Als zij wordt teruggefloten door de rechters, is dat pijnlijk. Ook omdat er nog zaken tegen andere Amerikaanse giganten in onderzoek zijn; naar verluidt wordt gekeken naar Facebook en Apple.

De vraag wie de beste papieren heeft, vindt hoogleraar Hans Vedder lastig te beantwoorden. "Op basis van ervaringen uit het verleden kun je zeggen dat de Europese Commissie goede kans maakt om te winnen, zij hebben het merendeel van de zaken gewonnen." Tegelijkertijd denkt Vedder dat de commissie met deze zaak op "het uiterste randje van het recht" zit. Met goede tegenargumenten maakt Google dus ook kans.

Privacyschandalen, fake news en machtsmisbruik. 's Werelds grootste techbedrijven liggen onder vuur. Zijn ze te machtig én zijn ze eigenlijk nog wel te stoppen? NOS op 3 legt het aan je uit in onderstaande video: