Gevangen Catalaanse leider eist referendum in ruil voor steun aan regering

• Rop Zoutberg

  correspondent Spanje

De gevangen onafhankelijkheidsleider Oriol Junqueras vindt dat de Spaanse regering de veroordeelde Catalaanse politici moet vrijlaten. Ook moet premier Sánchez een nieuw referendum in Catalonië toestaan. Junqueras zegt dit in een online vraaggesprek met internationale media in Madrid, waaronder de NOS.

Junqueras noemt in het interview het vrijlaten van de Catalaanse politici een voorwaarde voor het slagen van een nieuw overleg met de regering-Sánchez. "Het einde van de onderdrukking en zelfbeschikking moet het doel zijn", zegt Junqueras. "Om uit het politieke conflict te komen moet de vervolging stoppen van de mensen die afscheiding willen. Er moet een amnestie komen. Daarna gaan we regelen hoe de Catalanen kunnen beslissen over de toekomst van hun land."

13 jaar cel

Hij geldt als de voornaamste gevangen onafhankelijkheidsleider. Junqueras werd vorig jaar tot 13 jaar gevangenisstraf veroordeeld voor opruiing en het financieren van het referendum in 2017. Toen stemden Catalanen in een door het Constitutioneel Hof verboden volksraadpleging voor onafhankelijkheid. Junqueras was in die periode vice-president van de deelstaatregering, en daarmee de tweede politiek verantwoordelijke na Carles Puigdemont. Ook andere leiders eindigden achter de tralies.

De onafhankelijkheid is nog altijd onontkoombaar, meent Junqueras in het interview met buitenlandse correspondenten. "We hebben nooit gedacht dat het makkelijk zou worden, of zonder pijn. Maar de koers naar de onafhankelijkheid van Catalonië is onafwendbaar. Het referendum van 1 oktober 2017 was een point of no return. Daar legden we de eerste steen van de toekomstige Catalaanse republiek - al wisten we wel dat de Spanje ver zou gaan om dat te verhinderen."

Als deel van zijn veroordeling mag Junqueras dertien jaar lang geen publieke functie meer uitoefenen. En ook al werd hij gekozen, een poging zijn zetel in te nemen in het Europees Parlement werd verboden door het Hooggerechtshof. "We hebben altijd geweten dat het doel was de onafhankelijkheidsbeweging omver te hakken, dat het doel was hun leiders achter de tralies te krijgen. Daarom begonnen ze hun rechtszaak tegen de separatisten. Daarom handelde de Spaanse staat niet alleen tegen ons, maar ook tegen muzikanten en journalisten."

Toch zal de Spaanse regering uiteindelijk wel moeten luisteren naar zijn beweging. Zijn partij, de Catalaanse ERC, steunde de komst van het nieuwe kabinet van de sociaal-democraat Pedro Sánchez. Ook in de toekomst heeft Sánchez de steun van de ERC nodig, wil hij zijn minderheidsregering laten overleven.

Hij hoopt dat Sánchez goed gaat besturen. "Voor alle burgers. In de tijd van het referendum hoorde je in Spanje leuzen tegen de Catalanen. 'We gaan ze pakken!' Ik hoop dat die slogans veranderen. 'We gaan ze begrijpen!'. Sánchez moet beseffen dat de meerderheid van de Catalanen de onafhankelijkheid wil. Wij zullen nooit opgeven. Hoelang ze ons ook in de gevangenis vastzetten."

Hij kijkt zonder wroeging naar zijn keuze in Spanje te blijven, waardoor hij onvermijdelijk werd gearresteerd. Dat was anders voor zijn baas Carles Puigdemont, die het land ontvluchtte en tegenwoordig Europarlementariër is. "Ieder van ons deed wat hij of zij het beste vond. Ik besloot om in de buurt van mijn mensen te blijven, en om zo de buitenwereld het duivelse karakter van Spanje te laten zien. We wisten heel goed dat we in de gevangenis konden eindigen. Maar we zien dat als een etappe in onze weg naar de vrijheid van ons land. Onze gevangenis is de nederlaag van Spanje."

Kinderen omhelzen

Als hij vrijkomt gaat hij eerst zijn kinderen omhelzen. Daarna zijn familie en vrienden. "Vervolgens ga ik door met uitleggen waarom ik denk dat Catalonië beter af is wanneer we een onafhankelijke republiek zijn."

Ja. Hij kan zichzelf als president van die toekomstige republiek zien, zegt de nu 50-jarige Junqueras. "Het zou een eer zijn de president van de Catalaanse republiek te worden, voor iemand als ik die zijn volk wil dienen. Hoe dan ook moeten de burgers beslissen. Het belangrijkste is dat we een republiek worden. Niet wie de president wordt."

-U bent een zeer gelovig mens. Wat denkt God van dit alles?, vraag ik hem.

"Het zou pretentieus zijn als ik een mening gaf over de wegen van God. Ik ben er wel van overtuigd dat hij een ander idee heeft van rechtvaardigheid dan wat we hier in Spanje meemaken."