Minder pijnlijke prikken, meer duidelijkheid bij opsporen prostaatkanker
Vanaf vandaag werken ziekenhuizen met een nieuwe richtlijn voor het opsporen van prostaatkanker. Dat betekent minder pijnlijke prikken, sneller een uitslag en vooral meer duidelijkheid.
In de richtlijn wordt bij mannen van wie na een bloedtest prostaatkanker wordt vermoed eerst een MRI-scan gemaakt. De scan vervangt de pijnlijke weefselprik, die lang niet altijd nodig blijkt.
Zo'n prik gaat in de anus en is behoorlijk pijnlijk, zeggen patiënten en artsen:
De nieuwe richtlijn is volgens Jelle Barentsz, hoogleraar radiologie aan het Radboudumc, winst voor zowel arts als patiënt. "Dankzij de scan weten we precies waar de kanker zit, dus ook waar we daarna moeten prikken. Dan krijg je meteen het goede weefsel. En als er op de scan niets te zien is, is de kans dat iemand niets heeft bijzonder groot. Dan kan overwogen worden niet te prikken."
Vaak onnodige, pijnlijke prik
Barentsz is een van de initiatiefnemers van de nieuwe richtlijn. Sinds 2017 wordt in zijn ziekenhuis gewerkt aan de methode, die moet helpen bij het beter en sneller ontdekken van de meest voorkomende kankersoort bij mannen na longkanker. Jaarlijks komen er in Nederland 10.000 patiënten met een agressieve vorm van prostaatkanker bij, van wie er 2500 overlijden.
Bij 23.000 van de 40.000 mannen hoef je straks niet meer met naalden te prikken. En bij de anderen prik je gericht.
De prik die nodig is om de ziekte vast te stellen, is bijzonder pijnlijk: met naalden worden via de anus twaalf stukjes weefsel van het geslachtsorgaan, dat zich net onder de blaas bevindt, verzameld. Ook kan de afname van die zogeheten biopt complicaties veroorzaken, zoals bloedingen en ontstekingen.
Daarnaast blijkt dat bij de oude richtlijn in bijna 60 procent van de gevallen geen tumor werd gevonden. Oftewel bij 23.000 van de 40.000 geprikte mannen.
"Dus zoveel mannen hoef je straks niet meer met die naalden te prikken. En bij de anderen prik je nu gericht", zegt hoogleraar Barentsz. Verder zijn bij die 'gerichte prik' nog slechts drie naalden nodig in plaats van twaalf en krijgt de patiënt de definitieve uitslag binnen een paar weken al te horen in plaats van enkele maanden.
15 miljoen euro winst
Ander voordeel van de nieuwe methode is volgens Barentsz dat op de MRI-scan enkel agressieve kankers te zien zijn. Eventuele niet-agressieve kankersoorten blijven onontdekt, in tegenstelling tot bij de prikrichtlijn.
"En die soorten kankers kwamen we best vaak tegen in de biopten. Maar daar ga je niet dood aan en die hoef je dus niet te behandelen." In de praktijk zag Barentsz alleen wel vaak dat er een behandeltraject werd gestart. Die onnodige behandelingen nemen met de nieuwe richtlijn af, denkt hij.
De verwachting is dat de nieuwe richtlijn daarom de zorgkosten zal terugdringen. Naar schatting nemen de kosten met zo'n 375 euro per patiënt af, oftewel met zo'n 15 miljoen euro in totaal.
