Rechter kijkt naar voetbalclubs, wat doen ze tegen verwaaien kunstgraskorrels?

• Ben Meindertsma en Bas de Vries

De juridische strijd rond kunstgrasvelden met rubberkorrels breidt zich uit. Vorige maand legde de strafrechter een boete op van duizenden euro's aan de gemeentelijke beheerder van voetbalvelden in Enschede, omdat korrels daar in het milieu terecht waren gekomen. Later dit jaar spreekt de Raad van State zich uit over de situatie bij een voetbalclub in Montfoort. En er zijn ook al procedures aangekondigd in Tilburg, Katwijk, Almere, Almelo, Hof van Twente en Doetinchem.

De procedures tegen de beheerders van voetbalvelden in deze gemeenten worden aangespannen door milieuorganisatie Recyling Netwerk en door 'Kom van dat gras af'. Dat is een samenwerkingsverband van bezorgde ouders, dat in verschillende gemeenten actiegroepen kent.

De gemeentelijke beheerder van de velden van voetbalvereniging Vogido in Enschede kreeg de boete van 10.000 euro opgelegd (waarvan 5000 euro voorwaardelijk) omdat de beheerder volgens de rechtbank niet het maximale had gedaan om die aantasting van het milieu te voorkomen.

Wat bij Vogido met name ontbrak, waren 'kantplanken' die voorkomen dat de rubberkorrels zo het veld af kunnen waaien. Volgens de beheerder had de gemeente daar onvoldoende budget voor beschikbaar gesteld. In Enschede gaat dat nu alsnog gebeuren, laat de gemeente weten. Die is wel in hoger beroep gegaan.

Regelmatig vegen

De autobandenbranche heeft jaren geleden al voorschriften opgesteld waarin ze voetbalclubs adviseren hoe ze kunnen voorkomen dat de korrels in de natuur terechtkomen. Behalve kantplanken en uitloopmatten, adviseren ze ook om verharding aan te brengen rondom de velden en regelmatig te vegen. Volgens de rechter moeten dus al deze maatregelen genomen worden, als er korrels in de natuur belanden.

Maar uit een rondgang van de NOS langs Nederlandse amateurvoetbalclubs blijkt dat er nauwelijks verenigingen zijn die alle geadviseerde maatregelen genomen hebben. Van de 134 clubs met kunstgrasvelden waar de NOS contact mee had, hadden zeven clubs alle geadviseerde maatregelen genomen. 29 clubs doen naar eigen zeggen niets om te voorkomen dat de rubberkorrels in de natuur terechtkomen.

De rest doet wel iets, waarbij het regelmatig vegen het vaakst voorkomt: ongeveer de helft van de ondervraagde clubs zegt dat te doen. 13 van de 134 clubs hebben de kantplanken waar de rechter Enschede op heeft gewezen.

Wel zeggen tientallen voetbalverenigingen op termijn meer te willen gaan doen. Zo zeggen 14 clubs verhoogde kantplanken te gaan plaatsen. Veel andere clubs verwijzen voor eventuele maatregelen naar de gemeente, die in de meeste gevallen de beheerder is van de voetbalvelden.

De eerstvolgende slag in de strijd rond de rubberkorrels is in het Utrechtse Montfoort. De plaatselijke vereniging Montfoort SV'19 gebruikt vijf kunstgrasvelden, waarvan er twee verouderd zijn. Wie een kijkje gaat nemen, ziet dat vooral bij de oudere velden behoorlijk wat korrels in de berm terechtkomen.

Sebastiaan Veenstra van 'Kom van dat gras af' is daarom een procedure gestart bij de Raad van State. Op die manier wil hij de gemeente dwingen om, net als in Enschede, al het mogelijke te doen om te voorkomen dat de korrels nog in de natuur terechtkomen. Ook Katwijk en Tilburg heeft hij voor de hoogste bestuursrechter gedaagd. In vier andere gemeenten is hij van plan op korte termijn een juridische procedure te starten.

Voorzitter Ad Spruit van Montfoort SV'19 begrijpt niet zo goed waarom 'Kom van dat gras af' het nodig vond om een procedure bij de Raad van State te beginnen: "Het is al de bedoeling om de oude velden te vervangen. Hopelijk gebeurt dat komende zomer al." Bij de nieuwe velden is de vervuiling te verwaarlozen, stelt hij.

Sebastiaan Veenstra wil het liefst van alle kunstgrasvelden met rubbergranulaat af. Volgens hem is het een illusie te denken dat milieuvervuiling door rubberkorrels op welk veld dan ook tegen te houden is. "Iedereen die wel eens op dit soort kunstgras heeft gevoetbald, die weet dat. Je kunt 'uitloopmatten' neerleggen om een deel van de korrels onder je schoenen kwijt te raken, maar als je thuis komt, zit de wasmachine nog vol korrels."