Dat studenten soms lijnrecht tegenover hun universiteit komen te staan als ze een briljante uitvinding doen, kon je vanochtend lezen. Maar ook later, als je universiteit zakelijk partner wordt, kan het zijn dat je als student een andere kant van de onderwijsinstelling ziet. "Ik werd door mijn universiteit op een botte manier uit mijn bedrijf gezet", zegt een oud-TU Delft-student tegen ons.
In onderstaande video legt NOS op 3 uit hoe het kan dat je als student met een briljante uitvinding plotseling tegenover de juristen van je universiteit belandt:
Uit gesprekken met meer dan zeventig (oud-)studenten en -medewerkers die NOS op 3 de afgelopen weken voerde, hoorden we met name over de harde opstelling van de TU Delft in onderhandelingen over studenten-uitvindingen.
Deskundigen maken zich zorgen over die opstelling: "Het zijn een muis en een olifant die samen bezig zijn, en de student is de muis." Veel van de studenten die we spraken, wilden daarom hun verhaal niet met naam doen. Marcel Fleuren wel. Over de TU Delft zegt hij: "Ik had niet verwacht dat me dit zou overkomen met mijn eigen vertrouwde universiteit."
NOSMarcel Fleuren met de enkelband die hij ontwikkelde
Fleuren bedacht tijdens zijn studie het bovenstaande ding: een enkelband. Flexibel genoeg om lekker te sporten, stevig genoeg om een verzwikking te voorkomen. Volgens de TU Delft een van de beste innovaties van het jaar.
Om hem te helpen bij het opstarten van een bedrijf, betaalde de universiteit de patentaanvraag. Zo was zijn uitvinding beschermd. Daar stond wel iets tegenover: een aandeel van 30 procent in het bedrijf voor de universiteit.
"Mij werd verteld dat dat een standaard afspraak was. En zelf had ik er het geld niet voor. Bovendien: met de TU aan boord kon ik gebruikmaken van hun faciliteiten en netwerk. Dat de universiteit zo ook eigenaar werd van het intellectueel eigendom leek mij geen probleem. Het voelde wel veilig om als beginnend ondernemer met je universiteit een bedrijf te starten."
Een paar jaar later ontstond er een conflict met de inmiddels vijf andere aandeelhouders, waaronder Delft Enterprises, de investeringstak van TU Delft. Fleuren: "Ze waren niet tevreden over de verkoopresultaten en wilden dat ik zou aftreden als directeur-bestuurder. Ze dachten dat ik het bedrijf niet tot grote hoogte zou gaan brengen."
Maar Fleuren wilde aanblijven, dus kwam met tegenvoorstellen, zoals een gedeeld bestuur. "Daar werd negatief of soms helemaal niet op gereageerd", zegt hij. "Het moest onder hun voorwaarden, of anders niet."
Geldnood
Fleuren stelde zich naar eigen zeggen meewerkend op, maar weigerde om onder de voorwaarden van de aandeelhouders af te treden. Ondertussen leek Delft Enterprises zijn geduld te verliezen. Zonder zijn medeweten stuurde het alle medewerkers van het bedrijf een mail: Fleuren zou zijn ontslagen. "Een beslissing die later weer 'teruggedraaid' moest worden, omdat ze die beslissing zonder mijn instemming helemaal niet konden nemen."
Maar toen het bedrijf in geldnood raakte en salarissen niet uitbetaald dreigden te worden, kwam er een laatste voorstel van de aandeelhouders: "Of jij vertrekt als bestuurder, of wij investeren niet meer en jij krijgt de shit over je heen", zegt Fleuren. "Ik had maar één keus: vertrekken. Anders zou mijn bedrijf, waar ik mijn ziel en zaligheid in had gestopt, failliet gaan."
In 2017 legde Fleuren zijn bestuurdersfunctie neer en kwam thuis te zitten met psychische klachten.
Reactie TU Delft
TU Delft herkent zich niet in de situatie zoals door Fleuren beschreven, laten ze schriftelijk aan ons weten. "Fleuren heeft veel kansen gehad om gebruik te maken van diensten van ervaren ondernemers die net zoals de TU maar één doel voor ogen hebben, namelijk ervoor te zorgen dat het product succesvol wordt in de markt. Het is jammer dat dit niet met hem is gelukt."
De universiteit ontkent dat Fleuren het bedrijf moest verlaten. "Toen de aandeelhouders van mening waren dat het beter was voor het bedrijf dat er een andere ceo zou komen, heeft die intensief met Fleuren gesproken over een rol in het bedrijf. Deze pogingen hebben helaas niets opgeleverd."
TU Delft benadrukt dat de situatie rond Fleuren een uitzondering is. De meeste student-ondernemers worden of werden volgens de universiteit "zeer tot hun tevredenheid" begeleid door verschillende partijen binnen de TU Delft, zoals Delft Centre of Enterpreneurship, YES!Delft en Delft Enterprises.
Er moeten regels komen die studenten beschermen.
Een verschil in inzicht over de toekomst van een bedrijf kan natuurlijk voorkomen. Maar deskundigen die wij over deze en soortgelijke zaken spraken, zijn kritisch over de rol van de universiteit. Hoogleraar onderwijssociologie Marc Vermeulen: "De student is een eenling die tegen een grote instelling aan het opboksen is. Dat moet je niet willen."
Emeritus hoogleraar Onderwijsrecht Paul Zoontjens sluit daarbij aan: "TU Delft overschrijdt op deze manier alle grenzen waaraan een universiteit zich in de relatie tot haar studenten moet houden, juist omdat die zich in een kwetsbare positie bevinden. De opdracht tot valorisatie, het brengen van een idee naar de maatschappij, kan en mag nooit zover gaan dat de universiteit eigen zeggenschap over vindingen opeist op de manier zoals dat nu gebeurt."
Zoontjens pleit daarom voor betere regulering van dit soort praktijken.
Eenduidige richtlijn
De koepel voor universiteiten, de VSNU, laat weten te werken aan een eenduidige richtlijn voor universiteiten over hoe ze met uitvindingen van studenten om moeten gaan.
TU Delft is nog steeds aandeelhouder in het voormalige bedrijf van Fleuren. Zijn aandeel is inmiddels verwaterd tot minder dan 1 procent. Ook staat hij nog persoonlijk garant voor een lening die hij destijds afsloot voor zijn bedrijf. Fleuren werd door de huidige ceo gevraagd om in een andere rol terug te keren in het bedrijf, maar Fleuren had daar "door wat er is gebeurd, geen interesse meer in".
Is er na het lezen van dit artikel iets dat je met ons wil delen, mail dan naar jeanine.duijst@nos.nl.
